KALENDARIUM GRUDZIEŃ

Elisabeth Schwarzkopf (ur. 9 grudnia 1915 w Jarocinie, zm. 3 sierpnia 2006 w Schruns w landzie Vorarlberg w Austrii) – niemiecka śpiewaczka, sopran liryczny, jedna z najsłynniejszych śpiewaczek operowych XX w. Studiowała w Wyższej Szkole Muzycznej w Berlinie. Debiutowała w 1938 w Operze Berlińskiej. W 1943 została solistką Opery Wiedeńskiej a w 1948 Covent Garden w Londynie. Od 1953 mieszkała w Wielkiej Brytanii. Jej mężem był producent muzyczny firmy Columbia Records – Walter Legge. W 1971 wycofała się ze sceny, dając tylko koncerty. Specjalizowała się w operach W.A. Mozarta i R. Straussa. Wykonywała również repertuar oratoryjny oraz pieśni, głównie Schuberta i Wolfa. Odznaczona niemieckimi krzyżami komandorskimi Orderu Zasługi Republiki Federalnej Niemiec (1974) i Orderu Pour le Mérite (1983), duńskim Orderem Danebroga I klasy (1984), francuskim krzyżem komandorskim Orderu Sztuki i Literatury (1985), a także Orderem Imperium Brytyjskiego II klasy (1992).

Anda Kitschman, właściwie Anne Weiner Kitschmann (ur. 9 grudnia 1895 w Wiedniu, zm. 10 października 1967 w Krakowie) – polska dyrygentka, kompozytorka, śpiewaczka, aktorka, kierownik teatru muzycznego. Córka reżysera teatralnego Adolfa Kitschmanna i Elżbiety z Jakubowskich. Pierwsza Polka – dyrygentka. Jako pierwsza Polka studiowała dyrygenturę i w 1911 ukończyła ze złotym medalem Szkołę Kapelmistrzowską przy Akademii w Wiedniu. W 1912 po ukończeniu studiów powróciła do Lwowa, gdzie zadebiutowała jako kompozytorka operetką Paź złotowłosy; w tym samym roku w Teatrze Nowości w Warszawie wystawiono jej miniaturę baletową Mazurka. Jako dyrygentka debiutowała w tym teatrze 8 sierpnia 1913, prowadząc premierę pantomimy Sumurun, w której udział brała Pola Negri; dla niej skomponowała wkrótce pantomimę baletową Afrodyta. W Teatrze Nowości w Warszawie dyrygowała do 1918 r., przygotowując m.in. operetki Targ na dziewczęta, Figlarne kobietki, Florabella. Występowała też jako pianistka; 28 listopada 1915 odbył się jej recital chopinowski. Od 1916 występowała jako piosenkarka i aktorka w warszawskich kabaretach: Miraż, Czarny Kot, Argus. W oryginalny sposób, z dużym temperamentem śpiewała w kabaretach własne piosenki, akompaniując sobie przy fortepianie. Po I wojnie związała się głównie ze Lwowem. Od 1918 do 1921 występowała w kabarecie „Czwórka”, w którym była pieśniarką, autorką tekstów, kompozytorką i pianistką. Od 1920 roku kierowała też teatrem żołnierskim. W 1922 zaczęła dyrygować w Teatrze Miejskim, z którym wyjeżdżała na występy gościnne np. do Krakowa (1924) i Stanisławowa (1926). W sezonie 1925/26 była kierowniczką muzyczną kabaretu „Semafor”. Od końca lat 20. mieszkała w Katowicach, gdzie prowadziła zespoły wokalne. Po powrocie do Warszawy w 1933 współpracowała z kabaretami, była korepetytorką solistów w Teatrze Wielkim, opracowywała muzycznie operetki, pisała. W marcu 1941 roku aresztowana przez niemieckie władze okupacyjne w związku ze sprawą zabójstwa Igo Syma. Po wojnie zamieszkała w Krakowie, gdzie w listopadzie 1946 roku współorganizowała pierwszy „Kabaret Siedem Kotów”. „To piekielnie zdolna baba, ta Kitschmannka przy fortepianie”, napisał o niej w 1946 roku Konstanty Ildefons Gałczyński. Była także kierowniczką muzyczną w teatrach krakowskich, komponowała muzykę do wielu spektakli, m.in.: O krasnoludkach i sierotce Marysi (1945), Z biegiem Wisły, Pinokio (1946), Biedulka (1947), Królowa śniegu (1948), Awantury w Chioggi (1953, widowisko plenerowe w Barbakanie), Romantyczni (1955). Później już tylko sporadycznie komponowała i opracowywała muzykę do przedstawień w teatrze krakowskim, np. dla Teatru Rozmaitości do Kalifa bociana (1958) i Jadzi wdowy (1959). Przed wojną była autorką znanych piosenek, m.in. Pojadę na spacer w Aleje, Anda, Kniaginiuszka, Tata da raka. Po wojnie napisała (z J. Albrechtem) wodewil Igraszki balonikowe, rozpoczęła operetkę Burza nad Helikonem. Tłumaczyła teksty sztuk, oper i operetek. Swoje wspomnienia, m.in. o kabarecie „Czwórka”, pt. Garść wspomnień lwowskich zamieściła w tomie Dymek z papierosa, Warszawa 1959. Pochowana na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie.

Joshua Bell (ur. 9 grudnia 1967 w Bloomington) – amerykański skrzypek. Urodził się w Bloomington, Indiana. Jest synem psychologa i terapeuty, jego matka jest pochodzenia żydowskiego, natomiast ojciec jest chrześcijaninem. Naukę gry na skrzypcach rozpoczął w wieku 4 lat. W wieku 14 lat zadebiutował jako solista w Orkiestrze Filadelfijskiej pod batutą włoskiego dyrygenta Riccardo Muti. Studiował na wydziale instrumentalnym (skrzypce) w Indiana University Jacobs School of Music u Josefa Gingolda. W 1985 roku po raz pierwszy wystąpił w Carnegie Hall (Nowy Jork) z St Louis Symphony Orchestra. Gra muzykę poważną, interesuje go również muzyka filmowa oraz bluegrass. Należy do grona najwybitniejszych i najbardziej popularnych skrzypków świata. Występuje z wieloma bardzo znanymi orkiestrami oraz dyrygentami, kompozytorami. M.in. na jednej z płyt gra wraz z Londyńską Orkiestrą Symfoniczną pod dyrygenturą Johna Williamsa. Joshua ma bardzo szeroki repertuar. Wykonywał również partie solowe skrzypiec w filmie Purpurowe skrzypce (ang. The Red Violin), do ścieżki dźwiękowej, która została nagrodzona Oscarem, a także w filmie pt. Lawendowe wzgórze (ang. Ladies in lavender) oraz Iris (ang. Iris). Nagrał ponad 30 płyt (łącznie z Soundtrackami). Bell jest posiadaczem skrzypiec wykonanych przez Stradivariego – Gibson ex Huberman z roku 1713. W przeszłości instrument ten należał do znanego polskiego skrzypka, Bronisława Hubermana. Joshua jest partnerem artystycznym Saint Paul Chamber Orchestra oraz przyjezdnym profesorem Royal Academy Of Music w Londynie. 12 stycznia 2007 rano, Bell uczestniczył w eksperymencie artystycznym zorganizowanym przez dziennik Washington Post: przez 43 minuty anonimowo grał na skrzypcach na stacji metra w Waszyngtonie. Eksperyment miał odpowiedzieć na pytanie, czy „w banalnych okolicznościach i o niekorzystnej porze piękno zostanie zauważone”. Latem 2007 w nowojorskiej Carnegie Hall dał premierowe wykonanie dedykowanego mu Koncertu skrzypcowego Jaya Greenberga z towarzyszeniem Orchestra of St. Luke's pod dyrekcją Roberto Abbado. Koncertował w Polsce. 20 października 2009 r. wystąpił w Filharmonii Częstochowskiej w ramach Festiwalu im. Bronisława Hubermana, a 21 października 2009 r. w Teatrze Wielkim w Warszawie w koncercie na rzecz budowy Muzeum Żydów Polskich.