KALENDARIUM LIPIEC

Ennio Morricone ur. 10 listopada 1928 w Rzymie, zm. 6 lipca 2020 tamże) – włoski kompozytor i dyrygent. Był autorem muzyki do ponad 500 filmów. Ponad 40 z napisanych przez niego ścieżek dźwiękowych zdobyło najważniejsze nagrody w kategoriach związanych z muzyką filmową. W roku 2007 Amerykańska Akademia Filmowa przyznała mu honorowego Oscara za całokształt twórczości. W 2016 roku otrzymał Oscara za muzykę do filmu Nienawistna ósemka (2015). Komponował od 1946 roku. Do 2016 roku sprzedano ponad 70 milionów płyt z jego muzyką.

Joaquín Rodrigo Vidre, I Markiz de los Jardines de Aranjuez (ur. 22 listopada 1901 w Sagunto, zm. 6 lipca 1999 w Madrycie) – hiszpański kompozytor, pianista i gitarzysta; twórca m.in. słynnego Concierto de Aranjuez. Na początku lat dwudziestych XX w. Joaquín już posiadał spore umiejętności muzyczne, zarówno jako kompozytor, jak i pianista. Jego pierwsze kompozycje to utwory na obsadę kameralną – pierwszym numerem opusowym oznaczył Dwa szkice na skrzypce i fortepian z 1923 r. Natomiast najwcześniejszym jego dziełem napisanym na orkiestrę była kompozycja Juglares, której prawykonanie odbyło się już w 1924 r. Wykonawcą była orkiestra symfoniczna w Walencji, prowadzona przez Enrique Izquierdo. W następnym roku Rodrigo skomponował Pięć utworów dziecięcych, a następnie wysłał je na ogólnohiszpański konkurs kompozytorski. Utwory te, wykazujące już większą swobodę w posługiwaniu się przez młodego twórcę aparatem orkiestrowym, spotkały się z dużym zainteresowaniem i uznaniem jury. Również ich premierowe wykonania – w Walencji w 1927 r., a następnie w Paryżu w 1929 r. – okazały się dużym sukcesem.

Władysław Marcjan Mikołaj Żeleński (ur. 6 lipca 1837 w Grodkowicach, zm. 23 stycznia 1921 w Krakowie) – polski kompozytor, pedagog, organizator życia muzycznego. Żeleński był jednym z głównych przedstawicieli neoromantyzmu w muzyce polskiej, najwybitniejszym po Stanisławie Moniuszce twórcą oper i pieśni. Komponował też utwory instrumentalne – orkiestrowe, kameralne, na instrumenty solowe i z towarzyszeniem orkiestry. Na jego estetykę twórczą największy wpływ miała muzyka Mendelssohna i Schumanna, później także Moniuszki i Smetany. Spośród kompozytorów dramatu operowego najwyżej cenił Glucka. Znikome są natomiast związki jego muzyki z twórczością Chopina, co wynikało z obawy przed zbytnim poddaniem się jego wpływom. Od lat 80. ideałem stała się dlań muzyka Brahmsa, podziwiał dzieła Dvořáka i Czajkowskiego, chwalił dramat muzyczny Wagnera za ścisłość zespolenia muzyki z tekstem. Jednym ze źródeł artystycznej inspiracji była dla Żeleńskiego muzyka ludowa, po którą sięgał w poczuciu patriotycznego obowiązku. Skomponował m.in. 4 opery (Konrad Wallenrod, Goplana, Janek, Stara Baśń), utwory orkiestrowe (2 uwertury: W Tatrach i Echa leśne, 2 symfonie), Koncert fortepianowy Es-dur, Romans na wiolonczelę i orkiestrę, utwory kameralne (sekstet smyczkowy, 4 kwartety smyczkowe, kwartet fortepianowy, 2 tria fortepianowe), utwory na skrzypce i fortepian, utwory fortepianowe (w tym 2 sonaty i liczne miniatury), preludia na organy, a także liczne pieśni na głos i fortepian, inspirowane twórczością polskich poetów, m.in. Mickiewicza, Asnyka, Krasińskiego, Lenartowicza, Przerwy-Tetmajera. Skomponował też 8 pieśni do słów zaprzyjaźnionej z rodziną Żeleńskich Narcyzy Żmichowskiej, zebranych we wspólnym wydaniu Pieśni Gabryelli (Warszawa, 1897). Twórczość Żeleńskiego została w dużym stopniu zapomniana. Większość wydań jego dzieł jest dziś trudno dostępna – wiele utworów zaginęło, a współczesne wznowienia tych zachowanych są rzadkością. W polskim repertuarze koncertowym od blisko 80 lat muzykę Żeleńskiego reprezentuje jedynie uwertura W Tatrach, kilkanaście pieśni i Kwartet fortepianowy op. 61 oraz arie z oper Goplana i Janek. Za życia kompozytora jego utwory, choć cieszyły się dużym uznaniem i odnosiły sukcesy, to swoim oddziaływaniem nie wykroczyły nigdy szerzej poza granice ziem polskich, a po 1900 zostały uznane za konserwatywne i przyćmione przez kompozytorów Młodej Polski.