KALENDARIUM SIERPIEŃ

Kiejstut Bacewicz (ur. 13 czerwca 1904 w Łodzi, zm. 27 sierpnia 1993 w Zgierzu) – polski pianista kameralista, pedagog, kompozytor i organizator życia muzycznego. Brat Grażyny Bacewicz i litewskiego muzyka Vytautasa Bacevičiusa. W latach 1957–1969 rektor Akademii Muzycznej w Łodzi; twórca pierwszej polskiej katedry kameralistyki. Od 1974 na emeryturze. W roku 1993 otrzymał tytuł doktora honoris causa tej uczelni. W 1958 laureat Nagrody Miasta Łodzi. Odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Złotym Krzyżem Zasługi, odznaką tytułu honorowego Zasłużony Nauczyciel PRL, Medalem Komisji Edukacji Narodowej i in. Pochowany w Alei Zasłużonych na Cmentarzu Komunalnym na Dołach w Łodzi (kwatera XI, rząd 43, grób 6).

fot. Polmic Bacewicz

Rebecca Clarke (ur. 27 sierpnia 1886 w Harrow, zm. 13 października 1979 w Nowym Jorku) – brytyjska kompozytorka muzyki poważnej i altowiolistka pochodzenia amerykańsko-niemieckiego. Clarke urodziła się 27 sierpnia 1886 w londyńskiej dzielnicy Harrow jako najstarsze dziecko bostończyka Josepha Clarke’a i Agnes Helferich z pochodzenia Niemki. Od 1903 uczyła się gry na altówce w Royal Academy of Music – w 1905 musiała zrezygnować z nauki po naciskach ojca, po tym jak jej nauczyciel (Percy Miles) zaproponował jej małżeństwo. Naukę podjęła ponownie w 1908, uczęszczając do Royal College of Music, gdzie jako jedna z niewielu kobiet studiowała kompozycję pod kierunkiem sir Charlesa Standforda. Podczas studiów zdobyła dwie nagrody, jednak po kłótni z ojcem w 1910, który wyrzucił ją z domu rodzinnego, pozbawiona środków do dalszej nauki, po raz drugi zmuszona była przerwać studia. Udało się jej dostać do kwartetu smyczkowego Norah Clench Quartet. Później utrzymywała się poprzez granie w wielu orkiestrach kameralnych w Londynie, m.in. z Pablem Casalsem, Arturem Schnablem czy Arturem Rubinsteinem. W 1912 dostała się do orkiestry Queen's Hall Orchestra prowadzonej przez sir Henry’ego Wooda – który jako pierwszy dyrygent w historii tej orkiestry zaczął przyjmować do zespołu kobiety. Clarke koncertowała również jako solistka w Europie i Stanach Zjednoczonych, współzałożyła The English Ensable, a razem z Adilą Fachiri, Jelly d'Aranyi i Giulherminą Suggią tworzyła kwartet smyczkowy. Jej przełom kompozytorski nastąpił w 1919, kiedy jej dzieło Viola Sonata konkurowało z Suitą na altówkę i fortepian Ernsta Blocha o nagrodę Elisabeth Sprague Coolidge – w konkursie uczestniczyły 73 utwory. W ekspresjonistycznym dziele Clarke rozpoznawalne były wpływy muzyki Maurice'a Ravela, Claude'a Debussy'ego i samego Blocha. Ponieważ jurorzy konkursu nie mogli dojść do porozumienia a nagroda nie była przyznawana ex aequo, Coolidge musiała rozstrzygnąć konkurs osobiście – zwyciężył jednak utwór Blocha. Natomiast kompozycja Clarke Trio na altówkę, wiolonczelę i fortepian zdobyła drugą nagrodę w konkursie America's Berkshire Festival w 1921. W 1923 Elisabeth Coolidge zamówiła u Clarke utwór na wiolonczelę i fortepian – powstałą rapsodię Clarke zadedykowała zleceniodawczyni. Premiera utworu – grali May Mukle (wiolonczela) i Myra Hess (fortepian) – odbyła się podczas festiwalu Berkshire. W 1939 przebywając z wizytą u swoich braci w Nowym Jorku, Clarke zmuszona była zostać w Stanach Zjednoczonych, ponieważ w obliczu zbliżającej się wojny odmówiono jej wizy do Wielkiej Brytanii. W 1944 spotkała dawnego kolegę z czasów studenckich – kompozytora Jamesa Friskina, z którym wzięła ślub jeszcze w tym samym roku. Państwo Friskinowie zamieszkali na stałe w Nowym Jorku, gdzie Clarke pozostawała wprawdzie czynna zawodowo, nauczając muzyki i koncertując z mężem, jednak jej działalność kompozytorska uległa ograniczeniu. Rebecca Clarke zmarła 13 października 1979 w Nowym Jorku. Dorobek Clarke obejmuje ponad 58 pieśni i 24 utwory instrumentalne – pieśni solowe tworzyła w początkowym okresie kariery (1903–1907), komponując muzykę do tekstów Goethego, Maeterlincka, Kiplinga i Dehmela. Clarke przyznała również, że używała męskiego pseudonimu – Anthony Trent – w jej odczuciu dzieła, które wydawała pod pseudonimem zyskiwały więcej uwagi i uznania niż te, które publikowała jako kobieta. W Stanach Zjednoczonych znana była jako Rebecca Clarke – w 1942 jako jedyna kobieta pośród 30 kompozytorów wzięła udział w spotkaniu International Society for Contemporary Music (ISCM) w San Francisco.