KALENDARIUM LIPIEC

Andrzej Koszewski (ur. 26 lipca 1922 w Poznaniu, zm. 17 lutego 2015 tamże) – polski kompozytor, teoretyk muzyki, muzykolog, profesor Akademii Muzycznej w Poznaniu. W latach 1935–1939 był członkiem Poznańskiego Chóru Katedralnego pod dyrekcją Wacława Gieburowskiego. W latach 1946–1953 studiował w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Poznaniu w klasie Stefana Bolesława Poradowskiego (1948 dyplom w zakresie teorii, 1953 kompozycji). W 1950 ukończył studia muzykologiczne pod kier. Adolfa Chybińskiego na uniwersytecie w Poznaniu. W latach 1953–1958 odbył aspiranturę u Tadeusza Szeligowskiego w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Warszawie. Od 1948 działał jako pedagog w szkolnictwie muzycznym. Początkowo uczył w Państwowej Średniej Szkole Muzycznej (1948–1961) oraz w Liceum Muzycznym w Poznaniu (1950–1963). Od 1957 wykładał w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej (obecnie Akademia Muzyczna) w Poznaniu. Prowadził klasę kompozycji od 1967. W latach 1984–1987 kierownik katedry kompozycji i teorii, od 1965 docent, od 1978 profesor nadzwyczajny, od 1985 profesor zwyczajny. Główne zainteresowania naukowe to twórczość Fryderyka Chopina, kompozytorów polskich XIX wieku, muzyka współczesna oraz improwizacja fortepianowa. Był autorem podręcznika Materiały do nauki improwizacji fortepianowej (1968). Był znany również jako twórca wielu znanych utworów z literatury chóralnej, wykonywanych przez zespoły chóralne w kraju i za granicą. Został pochowany na Cmentarzu Junikowo w Poznaniu.

Tadeusz Aleksander Baird (ur. 26 lipca 1928 w Grodzisku Mazowieckim, zm. 2 września 1981 w Warszawie) – polski kompozytor muzyki współczesnej oraz pedagog. W czasie okupacji uczył się pod kierunkiem Bolesława Woytowicza i Kazimierza Sikorskiego. Po wojnie – w latach 1947–1951 – kontynuował studia u Piotra Rytla i Piotra Perkowskiego w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Warszawie. Ponadto studiował grę na fortepianie u Tadeusza Wituskiego i przez trzy lata muzykologię na Uniwersytecie Warszawskim. Jako kompozytor zadebiutował wkrótce po wojnie. Wraz z Kazimierzem Serockim i Janem Krenzem stworzył tzw. „Grupę 49”, która postawiła sobie za cel komponowanie muzyki przeciwstawiającej się obowiązującej ówcześnie w krajach Bloku Wschodniego estetyce socrealistycznej. W połowie lat 50. XX w. stał się jednym z twórców przełomu w polskiej muzyce. Unowocześnił technikę kompozytorską: m.in. jako jeden z pierwszych stosował dodekafonię. Jako działacz Związku Kompozytorów Polskich był jednym z pomysłodawców i organizatorów festiwalu Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Współczesnej „Warszawska Jesień”, który po raz pierwszy odbył się 1956. Od 1974 wykładał kompozycję w warszawskiej Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej (obecnie Uniwersytet Muzyczny Fryderyka Chopina). W 1977 otrzymał tytuł profesora zwyczajnego i objął katedrę kompozycji. Od 1976 był przewodniczącym polskiej sekcji International Society for Contemporary Music (ISMC/SIMC), a od 1979 – członkiem Akademie der Künste w Berlinie. W 1981 został członkiem honorowym Związku Kompozytorów Polskich. Baird – kompozytor współczesny – zachował duży szacunek do tradycji muzycznej, czego przejawem były nawiązania do muzyki minionych epok, spośród których Baird upodobał sobie przede wszystkim romantyzm, barok i renesans. Kompozytor stosował archaizację brzmienia, wykorzystywał dawne zwroty melodyczne, ale „oddziaływał również w sferach mniej uchwytnych – emocji, wrażeń, ekspresji”. Jednocześnie wykorzystywał nowoczesne formy kompozytorskie, umiejętnie łącząc je z elementami tradycji. Muzyka Bairda „jest przeniknięta silnym pierwiastkiem lirycznym, który przejawia się najwyraźniej w rozwiniętej melodyce jego utworów”. Zyskał miano „ostatniego polskiego romantyka” oraz kontynuatora ekspresjonizmu. Sam wielokrotnie podkreślał, że jego utwory są „muzycznymi wyznaniami”, rodzajem „dziennika pisanego nutami” (np. Jutro, Erotyki i Ekspresje). Obok dzieł koncertowych komponował również muzykę do filmów i przedstawień Teatru Telewizji. Był jednym z inicjatorów i twórców odbywającego się od 1956 Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Współczesnych „Warszawska Jesień”. Postać Bairda i jego muzyka znalazła oddźwięk w twórczości filmowej. Filmy dokumentalne o kompozytorze nakręcili L. Perski (1971) i E. E Nielsen (1972). W 1973 powstała filmowa wersja opery Jutro (reż. B. Hussakowski), która zdobyła Grand Prix na międzynarodowym festiwalu telewizyjnym w Pradze. W 1978 Krzysztof Zanussi zrealizował dla telewizji w Kolonii film 3 portrety kompozytorów polskich (Lutosławski, Penderecki, Baird). W 1989 w Paryżu płyta Olimpii z utworami Bairda otrzymała Diapason d’Or. Od 1990 imię Tadeusza Bairda nosi organizowany przez ZKP Konkurs Młodych Kompozytorów im. Tadeusza Bairda. Pierwszą nagrodę – im. Тadeusza Bairda – ufundowała żona kompozytora Alina Sawicka-Baird. Kompozycje Bairda zajmują poczesne miejsce w repertuarze koncertowym i są przedmiotem badań muzykologów; jego twórczości poświęcone były sympozja i konferencje naukowe w Poznaniu (1982) i Warszawie (1982).