KALENDARIUM WRZESIEŃ

Jan Astriab (ur. 14 września 1937 roku w Smerekowcu, zm. 29 marca 2005 w Poznaniu) – polski kompozytor i pedagog. Dyplom kompozytora uzyskał w klasie Stefana Bolesława Poradowskiego w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Poznaniu (1963). Warsztat kompozytorski doskonalił w Eastman School of Music w Rochester w stanie Nowy Jork (1973-74): Warren Benson (kompozycja i instrumentacja), Rayburn Wright (muzyka jazzowa). Od 1963 roku prowadził wykłady z zasad kompozycji, kontrapunktu i instrumentacji w poznańskiej Akademii Muzycznej i jej filii w Szczecinie, od 1989 jako profesor nadzwyczajny, od 1992 profesor zwyczajny. Współpracował także z Wyższą Szkołą Pedagogiczną w Słupsku. W poznańskiej Uczelni pełnił odpowiedzialne funkcje organizacyjne: prorektora do spraw artystyczno-naukowych (1987-90) i trzykrotnie dziekana Wydziału Kompozycji, Dyrygentury i Teorii Muzyki. Od 1993 roku kierował Zespołem Badań Naukowych, a od 1996 - Katedrą Kompozycji i Teorii Muzyki. Tytuł profesora nadzwyczajnego uzyskał w roku 1989, zwyczajnego - w 1992. Jego twórczość muzyczna jest znana, ceniona i wykonywana w kraju, jak również i za granicą: w Armenii, na Litwie, w Niemczech, Rosji, Szwecji, na Węgrzech i w Stanach Zjednoczonych. Styl kompozytorski Jana Astriaba jest twórczą syntezą tradycji i współczesnych środków kompozytorskich. Najistotniejszą rolę odgrywa w nim kolorystyka brzmieniowa związana z indywidualną harmonią oraz wszechstronnym wykorzystaniem możliwości instrumentów muzycznych. Utwory jego charakteryzuje głęboki emocjonalizm i kondensacja wyrazu. Jan Astriab był wielkim propagatorem polskiej muzyki współczesnej. Uczestniczył w pracach organizacyjnych i artystycznych licznych koncertów kompozytorskich oraz festiwali (m.in. Warszawska Jesień, Poznańska Wiosna Muzyczna).

Paweł Kochański (ur. 14 września 1887 w Odessie, zm. 12 stycznia 1934 w Nowym Jorku) – polski skrzypek i dyrygent żydowskiego pochodzenia. Pochodził z biednej żydowskiej rodziny. Jego rodzicami byli Josue Kahan i Chana Smoljenicka. Wraz z bratem Elim (późniejszym wiolonczelistą, koncertmistrzem Filharmonii Warszawskiej i profesorem Warszawskiego Konserwatorium) od 1894 uczył się u Emila Młynarskiego w Odessie i Warszawie. Od 1901 do 1903 był koncertmistrzem w nowo powstałej orkiestrze Filharmonii Warszawskiej. Od 1903 uczył się u Caesara Thomsona w brukselskim konserwatorium, które ukończył z najwyższym odznaczeniem. Następnie wyjechał w podróż koncertową po Europie. W 1907 powrócił do Warszawy i objął stanowisko profesora gry na skrzypcach w Konserwatorium. Odbył też kolejne podróże koncertowe, m.in. do Berlina, Lipska, Wiednia, Glasgow, Edynburga, Londynu i Sankt Petersburga. Od 1916 do 1918 był profesorem konserwatorium w Petersburgu. Jesienią 1918 przeniósł się do Kijowa, w którym dał prawie 90 koncertów. Pod koniec 1919 powrócił do kraju; koncertował w Warszawie, Krakowie i Lwowie. Z Polski wyjechał w maju 1920. Po krótkim pobycie w Paryżu, Londynie i Brukseli, w styczniu 1921 udał się na występy do Stanów Zjednoczonych, gdzie w 1924 osiadł na stałe. Został profesorem Juilliard School of Music w Nowym Jorku. „Piękność dźwięku Kochańskiego była wprost wyjątkowa” – opisywał jego grę Borys Rowicki, który przez pewien czas był uczniem Kochańskiego. – „Niezwykła miękkość timbru, głębokie ciepło i ujmująca czułość, zwłaszcza w górnym rejestrze. Siłą i potęgą dźwięku Kochański ustępował wielu skrzypkom. Jednak dzięki mistrzowskiemu władaniu paletą dynamiczną, kunsztownemu wykorzystywaniu gradacji brzmienia, oszałamiającej rozmaitości niuansów (ogromna rozmaitość odcieni w piano) umiał sprawiać wrażenie wielkiej siły dźwięku... [...] Słuchacze [po koncertach Kochańskiego] często rozchodzili się milcząc. Po tym pogrążeniu w muzykę, jakie otwierał przed nami ten zdumiewający artysta, nie miało się ochoty rozmawiać”. Repertuar Pawła Kochańskiego obejmował prawie całą literaturę skrzypcową - od utworów dawnych do najnowszych. Był autorem transkrypcji skrzypcowych utworów, m.in. Karola Szymanowskiego, Georges’a Bizeta, Manuela de Falli, Maurice’a Ravela, Fryderyka Chopina, Franza Szuberta i Aleksandra Skriabina. Utwory skrzypcowe Karola Szymanowskiego powstawały przy wydatnej pomocy Kochańskiego, który wtajemniczał kompozytora-pianistę w możliwości techniki skrzypcowej. Jako kameralista występował m.in. z Arturem Rubinsteinem, Karolem Szymanowskim i Pablo Casalsem.

Maria Luigi Carlo Zenobio Salvatore Cherubini (ur. 8 września lub 14 września 1760 we Florencji, zm. 15 marca 1842 w Paryżu) – włoski kompozytor, znany przede wszystkim z twórczości operowej i religijnej. Pierwszym nauczycielem Cherubiniego był jego ojciec, klawesynista we florenckim Teatro della Pergola, następnie uczył się u Bartolomea i Alessandra Felicich. Odbył studia u Sartiego w Bolonii. W czasie studiów komponował muzykę kościelną. Pierwszą operę Quinto Fabio wystawił bez powodzenia w 1780. W kolejnych latach skomponował kolejnych 9 oper, wystawionych w różnych włoskich teatrach. W 1785 otrzymał stanowisko nadwornego kompozytora królewskiego w Londynie, gdzie wystawił kolejne swoje dzieła. W 1787 przeniósł się do Paryża, z którym był związany do końca życia. W tym czasie zmienił styl komponowanych oper z włoskiego na francuski; już pierwsza skomponowana dla Paryża opera Démophoon należała do gatunku opéra comique, któremu pozostał wierny do końca twórczości. W 1806 odwiedził Wiedeń w związku z prapremierą skomponowanej na zamówienie tamtejszej opery Faniski, poznając Haydna i Beethovena, którzy cenili jego twórczość. Od 1822 był dyrektorem Konserwatorium Paryskiego. Komponowanie oper zarzucił po niepowodzeniu Ali-Baby w 1833; zwrócił się wówczas ku muzyce religijnej i kameralnej. Ostatnim znaczącym utworem Cherubiniego, skomponowanym w 1836, było Requiem d-moll. Został pochowany na paryskim cmentarzu Père-Lachaise. Odznaczony został Legią Honorową w stopniu kawalera (1814), oficera (1829) i komandora (1842). Cherubini przyczynił się znacząco do rozwoju muzyki francuskiej, zwłaszcza gatunku opéra comique. Jego twórczość znalazła uznanie Haydna, który nazywał go „swoim drogim synem” i Beethovena, który uważał go za „pierwszego spośród współczesnych”. Opera Cherubiniego Lodoïska wywarła wpływ na Fidelia Beethovena. Dzieła Cherubiniego popadły szybko w zapomnienie i tylko nieliczne z nich (Lodoïska, Dwa dni, Medea) pojawiają się na scenach operowych współcześnie. Medea wystawiana była od połowy XIX w. w wersji ze śpiewanymi recytatywami, dopisanymi w stylu wagnerowskim przez Franza Paula Lachnera lub w wersji włoskiej, z recytatywami Luigiego Arditiego. W XX w. powstała kolejna przeróbka opery – recytatywy Lachnera opatrzono tekstem włoskim. W takiej wersji śpiewała partię Medei Maria Callas, przywracając utwór scenie i tworząc jedną z najważniejszych kreacji w swojej karierze. Oryginalną wersję Medei wystawiono w XX w. po raz pierwszy dopiero w 1995, na festiwalu Martina Franca.