KALENDARIUM MARZEC

Henryk Bolesław Szeryng (ur. 22 września 1918 w Warszawie, zm. 3 marca 1988 w Kassel) – meksykański skrzypek pochodzenia polskiego, który w czasie II wojny światowej osiadł na stałe w Meksyku; w 1946 roku został tam naturalizowany.

Johann Pachelbel (ur. 1 września 1653 w Norymberdze, zm. 3 marca 1706 w Norymberdze) – niemiecki kompozytor, organista i nauczyciel muzyki okresu baroku. Jego najbardziej znana kompozycja to kanon D-dur na troje skrzypiec i basso continuo. Pracował w takich miastach jak: Wiedeń, Stuttgart oraz Erfurt, Eisenach i na terenie innych miast Turyngii.

Na jego cześć nazwano planetoidę (4972) Pachelbel.

Henryk Bolesław Szeryng (ur. 22 września 1918 w Warszawie, zm. 3 marca 1988 w Kassel) – meksykański skrzypek pochodzenia polskiego, który w czasie II wojny światowej osiadł na stałe w Meksyku; w 1946 roku został tam naturalizowany. Pochodził z rodziny żydowskiej. Był drugim dzieckiem Szymona Serek-Szerynga (1885 - 1944) i Salome Aliny Szeryng-Woznickiej z domu Szwajs (1887 - 1969). Ojciec Szymon Szeryng był przedsiębiorcą i zapalonym śpiewakiem-amatorem, właścicielem dwóch warszawskich kin „Atlantic” i „Imperial” oraz zarządcą lasów w województwie wołyńskim. Działał w żydowskich warszawskich organizacjach charytatywnych. Był oficerem rezerwy Wojska Polskiego. Zginął 1 sierpnia 1944 r. podczas powstania w getcie. Matka, Salome Alina Szeryng była utalentowaną pianistką koncertową. Jako pierwsza uczyła muzyki swego 5 letniego syna Henryka. Podczas II wojny światowej została prezesem Polskiego Czerwonego Krzyża we Francji. Starszy brat Henryka Szerynga, Georges Szeryng (1910 - 1989) studiował grę na skrzypcach oraz śpiew, a także inżynierię mechaniczną i prawo. W późniejszym czasie został adwokatem i pod koniec II wojny światowej zamieszkał w Paryżu. Dom rodziny Szeryngów w Warszawie przed wojną znajdował się przy ulicy Zielnej 24, w miejscu gdzie obecnie znajduje się Pałac Kultury i Nauki. Jako 5-letnie dziecko pobierał naukę gry na fortepianie od swej matki, następnie jako 7-latek zaczął uczyć się gry na skrzypcach u M. Frenkela w Warszawie. W wieku 8 lat za namową Bronisława Hubermana wyjechał do Berlina, by studiować grę skrzypcową u W. Hessa, Carla Flescha a następnie w Paryżu u Jacques'a Thibaud i Gabriela Bouillon. Studiował również w Paryżu kompozycję u Nadii Boulanger. Debiutował w Filharmonii Warszawskiej w 1933 wykonaniem Koncertu Skrzypcowego Brahmsa, wzbudzając powszechny podziw swą wirtuozerią. W tym czasie odbył tournée po Bukareszcie, Wiedniu i Paryżu, zdobywając uznanie publiczności i krytyki muzycznej. W czasie II wojny światowej był oficerem łącznikowym i tłumaczem (znał 7 języków) rządu polskiego na uchodźstwie. Występował również z koncertami dla żołnierzy alianckich w obozach wojskowych i szpitalach polowych. Towarzyszył Władysławowi Sikorskiemu podczas misji w Meksyku, gdzie pozostał do czasów powojennych i przyjął obywatelstwo meksykańskie. Wykładał w klasie skrzypiec na Narodowym Uniwersytecie Meksyku. W połowie lat 50. ponownie wrócił jako skrzypek na światowe estrady spotykając się z uznaniem publiczności i krytyków. Występował z najsłynniejszymi orkiestrami i dyrygentami w całej Europie, obu Amerykach, Afryce i Azji. W swoim repertuarze miał ponad 40 koncertów i kilkadziesiąt sonat kompozytorów wszystkich epok. Sławę przyniosły mu interpretacje koncertów Bacha, Beethovena, Brahmsa, Mendelssohna-Bartholdy'ego, Mozarta, Paganiniego, Czajkowskiego, Wieniawskiego, a także twórców XX wieku – Bartóka, Berga, Chaczaturiana, Prokofjewa, Szymanowskiego, Sibeliusa. Henryk Szeryng miał szeroki repertuar muzyki współczesnej, wielu kompozytorów pisało dla niego nowe utwory m.in. Manuel María Ponce, Peter Racine Fricker, Camargo Guarnieri, Rodolfo Halffter, Jean Martinon, Benjamin Lees, Carlos Chávez, Julián Carrillo, Roman Haubenstock-Ramati. Nagrał ogromną liczbę płyt dla firm RCA, Decca, Philips, Deutsche Grammophon, Mercury. Otrzymały one sześciokrotnie Grand Prix du Disque (m.in. z koncertami Bacha, Beethovena, Brahmsa, Chaczaturiana, Cháveza, Czajkowskiego, Lalo, Prokofjewa i Sibeliusa). Szeryng był doradcą muzycznym przy UNESCO. Uczestniczył w pracach jury Konkursu im. Henryka Wieniawskiego w Poznaniu.

fot. z archiwum Andrzeja Wituskiego

Kazimierz Serocki (ur. 3 marca 1922 w Toruniu, zm. 9 stycznia 1981 w Warszawie) – polski kompozytor i pianista. Urodził się 3 marca 1922 w Toruniu jako syn Franciszka. Od najmłodszych lat przejawiał zdolności i zainteresowania muzyczne. W wieku siedmiu lat rozpoczął naukę w Konserwatorium Pomorskiego Towarzystwa Muzycznego w Toruniu w klasie fortepianu Marii Drzewieckiej, u której następnie kontynuował studia w Bydgoszczy. W czasie II wojny światowej Serocki mieszkał w Warszawie, pracując jako pianista kawiarniany. W tym okresie twórca podjął pierwsze młodzieńcze próby kompozytorskie (m.in. Etiuda, Preludium, dwa Mazurki). W wieku 22 lat Serocki rozpoczął naukę fortepianu u Zofii Buckiewiczowej i w zakresie kompozycji u Kazimierza Sikorskiego w konspiracyjnym Konserwatorium warszawskim. Od 1945 przez rok studiował w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Łodzi, gdzie kształcił się pod kierunkiem Stanisława Szpinalskiego (dyplom z fortepianu) i Kazimierza Sikorskiego (dyplom z kompozycji). Po wojnie Serocki pełnił także przez krótki czas funkcję kierownika muzycznego Teatru Powszechnego w Warszawie. W 1946, po zawarciu związku małżeńskiego z Zofią Adamowską, wyjechał na roczne stypendium polskiego Ministerstwa Kultury i Sztuki do Paryża na uzupełniające studia u Nadii Boulanger i Lazare Levy. Dyscyplina formalno-techniczna wykształcona przez Serockiego w tym okresie będzie cechować niemal wszystkie jego późniejsze utwory. Równolegle kompozytor pogłębiał swoje pianistyczne umiejętności pod okiem Lazara Lévy'ego. W 1948 wrócił do Warszawy. W następnym roku otrzymał III nagrodę (I i II nie przyznano) za 4 tańce ludowe na małą orkiestrę oraz wyróżnienie za Sonatinę na fortepian na II Konkursie Kompozytorskim im. F. Chopina, organizowanym przez Związek Kompozytorów Polskich. W tym samym roku na zjeździe kompozytorów i muzykologów w Łagowie Lubuskim Serocki, Jan Krenz i Tadeusz Baird, połączeni postawą ideową wyrażającą się w dążeniu do umiarkowanej nowoczesności, zrzeszyli się w tzw. Grupę 49. W 1951 uzyskał III nagrodę na Festiwalu Muzyki Polskiej za kantatę Murarz Warszawski, rok później natomiast nagrodę państwową II stopnia za muzykę do filmu Młodość Chopina w reżyserii Aleksandra Forda. Nurt muzyki filmowej towarzyszył Serockiemu – równolegle do jego głównych zainteresowań artystycznych – niemal przez cały okres działalności kompozytorskiej. W tym okresie – po kilku wykonaniach swojego Koncertu romantycznego na fortepian i orkiestrę – Serocki zarzucił karierę pianistyczną poświęcając się kompozycji. W 1952 młody twórca podczas przygotowań do prawykonania jego I Symfonii poznał puzonistę Juliusza Pietrachowicza. Przyjaźń dwóch muzyków zaowocowała kreatywną współpracą i kilkoma utworami puzonowymi napisanymi przez Serockiego. Za jeden z nich – Koncert puzonowy, a także I Symfonię – kompozytor zdobył nagrodę Ministra Kultury i Sztuki w 1955. W 1956 wspólnie z Tadeuszem Bairdem przyczynił się do zorganizowania Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Współczesnej, organizowanego następnie cyklicznie i znanego od 1958 pod nazwą „Warszawska Jesień”. W tym roku wygrał też – dzięki nadesłanej Sinfonietcie na 2 orkiestry smyczkowe – Konkurs Kompozytorski im. Grzegorza Fitelberga (za ten utwór otrzymał również III punktację na Międzynarodowej Trybunie Kompozytorów UNESCO w Paryżu w 1959). W latach 1957–1958 Serocki uczestniczył w Międzynarodowych Kursach Wakacyjnych Nowej Muzyki w Darmstadt. W następnych latach kompozytor zdobywał kolejne nagrody w Konkursach Kompozytorskich im. Grzegorza Fitelberga, m.in. za utwory będące efektem oryginalnej polemiki artystycznej z pomysłami zasłyszanymi w kolebce drugiej awangardy – II nagrodę za cykl pieśni Oczy powietrza (1958), wyróżnienie za Musica concertante (1959), II nagrodę za Epizody na smyczki i 3 grupy perkusji (1960). W 1963 r. kompozytor uhonorowany został nagrodą Ministra Kultury i Sztuki za całokształt twórczości a 3 lata później nagrodą Związku Kompozytorów Polskich. Pośród licznych nagród i wyróżnień przyznanych Serockiemu znalazły się także: VII punktacja za Freski symfoniczne na Międzynarodowej Trybunie Kompozytorów UNESCO w Paryżu, nagroda państwowa I stopnia za wybitne osiągnięcia w twórczości kompozytorskiej (1972), nagroda Fundacji im. Alfreda Jurzykowskiego w Nowym Jorku (1975) czy Prix Italia za nagranie Pianophonie na fortepian, elektroniczne przetworzenie dźwięku i orkiestrę (1978). Ponadto Serocki tworzył muzykę do przedstawień teatralnych. Zapisał się w kartach historii muzyki również jako juror konkursów kompozytorskich organizowanych przez Polskie oraz Międzynarodowe Towarzystwo Muzyki Współczesnej. Od 1984 Polskie Towarzystwo Muzyki Współczesnej ogłasza – adresowany do twórców wszelkich narodowości – Międzynarodowy Konkurs Kompozytorski im. Kazimierza Serockiego, którego przedmiotem jest utwór orkiestrowy. Konkurs dający utalentowanym kompozytorom szanse zaistnienia i propagujący nową muzykę, organizowany jest od 1996 co dwa lata (wcześniej w cyklu trzyletnim). Zmarł po ciężkiej chorobie 9 stycznia 1981 w lecznicy Ministerstwa Zdrowia w Warszawie. Kompozytor został pochowany na Cmentarzu Powązkowskim (kwatera 1-1-25).

Antoni Cofalik (ur. 3 marca 1940 w Mysłowicach) – polski skrzypek i pedagog. Studiował pod kierunkiem Zenona Felińskiego w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Krakowie (dyplom 1964) oraz na kursach mistrzowskich w Salzburgu, Lucernie, Sienie i u Michała Wajmana w Weimarze. Działalność koncertową rozpoczął w czasie studiów. W 1962 wykonał po raz pierwszy Miniatury na skrzypce i fortepian Krzysztofa Pendereckiego (z kompozytorem), 1964–1989 występował w „Trio Krakowskim” (z Jerzym Łukowiczem i Krzysztofem Okoniem), które uzyskało I nagrodę (Premio A. Vivaldi) na Międzynarodowym Konkursie Muzyki Kameralnej w Sienie (1965), Złoty Medal miasta Rzymu (1973) i otrzymało Nagrodę Miasta Krakowa (1975). Z zespołem tym koncertował w wielu krajach europejskich (m.in. na festiwalach w Salzburgu, Lucernie, Taorminie, Aarhus) i dokonał wielu nagrań radiowych, głównie dla rozgłośni polskich i niemieckich. W latach 1969–1977 założył i prowadził zespół „All'Antico”, z którym 1974 zdobył złoty medal w kategorii orkiestr kameralnych na III międzynarodowym konkursie młodzieżowych orkiestr kameralnych i symfonicznych pod patronatem Herberta von Karajana w Berlinie Zachodnim. Od 1968 prowadzi działalność pedagogiczną w Państwowym Liceum Muzycznym w Krakowie, w Akademiach Muzycznych w Bydgoszczy (1980–1985) i Katowicach (1985–1993) oraz na kursach mistrzowskich i warsztatach skrzypcowych w kraju (Żagań, Zakopane, Łańcut) i za granicą (Tuluza, Seul 1998). Do jego uczniów należą m.in. Wojciech Czepiel, Roland Orlik, Jacek Ropski i Piotr Kwaśny, laureat I nagrody konkursu w Sendai (1995). Jest współtwórcą Międzynarodowego Konkursu Skrzypcowego im. Rodziny Grobliczów w Krakowie (1996). W 1998 otrzymał nagrodę I stopnia Ministra Kultury i Sztuki. Jest też autorem wielu podręczników, m.in. szkoły gry na skrzypcach „Skrzypcowe ABC”. W 2016 ukazały się jego wspomnienia pt. Ukochałem skrzypce. W 2016 został odznaczony Srebrnym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”.