KALENDARIUM KWIECIEŃ

Stephan Krehl (ur. 5 lipca 1864 w Lipsku, zm. 9 kwietnia 1924 tamże) – niemiecki kompozytor, pedagog i teoretyk muzyki. Studiował w konserwatorium w Dreźnie oraz w Lipsku pod kierunkiem Salomona Jadassohna. W latach 1889–1902 był wykładowcą w konserwatorium w Karlsruhe. Od 1902 do swojej śmierci był związany z lipskim konserwatorium, gdzie wykładał kompozycję i teorię muzyki, a w latach 1921–1924 pełnił funkcję rektora tej uczelni. Jego uczniami byli m.in.: Rudolf Wagner-Régeny, Michał Julian Piotrowski, Tadeusz Sygietyński, Franciszek Brzeziński, Henryk Adamus, Walerian Bierdiajew, Anna Maria Klechniowska. Jego twórczość kompozytorska obejmuje utwory orkiestrowe (w tym koncert wiolonczelowy), kameralne, pieśni oraz utwory na instrumenty solowe[3]. Jest też autorem kilku publikacji z zakresu teorii muzyki, m.in. Musikalische Formenlehre (1905), Allgemeine Musiklehre (1904), Kontrapunkt (1912), Harmonielehre (1921).

Jerzy Jan Maksymiuk (ur. 9 kwietnia 1936 w Grodnie) – polski dyrygent, pianista, kompozytor muzyki poważnej i filmowej, felietonista, animator życia muzycznego. W 1947 roku Jerzy Maksymiuk wraz z najbliższą rodziną przybył do Polski z Grodna. Rodzina osiedliła się w Białymstoku na Bojarach, gdzie mieszkali ich krewni. Młody Maksymiuk uczęszczał do Szkoły Podstawowej nr 10 w Białymstoku. Rodzina zamieszkała w drewnianym domu (obecnie nie istnieje), który własnoręcznie wzniósł jego ojciec. Po ukończeniu podstawówki Maksymiuk wyjechał do Warszawy gdzie kontynuował naukę w liceum muzycznym. Następnie studiował kompozycję pod kierunkiem Piotra Perkowskiego (ukończył w 1962), grę na fortepianie u Jerzego Lefelda (ukończył w 1964) oraz dyrygenturę w klasie Bogusława Madeya (ukończył w 1969), w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej (obecnie Uniwersytet Muzyczny Fryderyka Chopina w Warszawie). W 1961 został zwycięzcą pierwszej edycji Ogólnopolskiego Konkursu Pianistycznego im. Ignacego Jana Paderewskiego (obecnie Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Ignacego Jana Paderewskiego). W latach 1970–1972 był dyrygentem Teatru Wielkiego w Warszawie. W 1972 stanął na czele zespołu złożonego z członków Warszawskiej Opery Kameralnej, który – od 1973 znany jako Polska Orkiestra Kameralna – zyskał międzynarodową sławę. W 1984 orkiestra zmieniła nazwę na Sinfonia Varsovia – Polska Orkiestra Kameralna. Zespół działa w oparciu o Fundację Sinfonia Varsovia i korzysta ze wsparcia miasta stołecznego Warszawy. W 1973 Maksymiuk rozpoczął pracę z Wielką Orkiestrą Symfoniczną Polskiego Radia. W roku 1975 dyrygował orkiestrą podczas finałowych przesłuchań na Międzynarodowym Konkursie im Fryderyka Chopina w Warszawie. W 1977 otrzymał kontrakt płytowy w firmie EMI. W 1979 wystąpił z Polską Orkiestrą Kameralną w Carnegie Hall, w Nowym Jorku, a w 1981 odbył z nią koncerty w Japonii, Australii, Nowej Zelandii, Stanach Zjednoczonych i Niemczech. W latach 1983–1993 kierował BBC Scottish Symphony Orchestra w Glasgow. W 1990 debiutował na koncertach BBC Proms w Royal Albert Hall, w Londynie. Podjął też współpracę z English National Opera, z którą przygotował premiery „Don Giovanniego” Wolfganga Amadeusa Mozarta (w 1991) i „Zemsta nietoperza” Johanna Straussa (w 1993). „Zemsta nietoperza” pod jego batutą, z zespołem Sinfonia Varsovia, została wystawiona w styczniu 2005, w Teatrze Polskim w Warszawie, z udziałem najlepszych polskich śpiewaków (m.in. Iwona Hossa, Marta Boberska, Adam Kruszewski, Adam Zdunikowski, Agnieszka Wolska). Zamknięty koncert zorganizowany przy zaangażowaniu środków Sejmiku Województwa Mazowieckiego zapoczątkował działalność operetki w Warszawie (w kwietniu 2005 samorząd wojewódzki utworzył Mazowiecki Teatr Muzyczny Operetka, którego organizatorem jest Włodzimierz Izban, producent „Zemsty nietoperza” pod batutą Maksymiuka). Jerzy Maksymiuk jest promotorem muzyki współczesnej. Przez wiele lat współtworzył „Warszawską Jesień”, jako członek komisji repertuarowej Festiwalu. Od 2006 Członek Rady Programowej Fundacji Centrum Twórczości Narodowej. Jest stałym felietonistą miesięcznika „Charaktery”. Otrzymał następujące tytuły: w 1990 – doctora honoris causa Strathclyde University w Glasgow i dwukrotnie laureata Gramophone Award: w 1993 – za „The Confession of Isobel Gowdie” Jamesa MacMillana (EMI) oraz w 1995 – za II i III Koncert fortepianowy Nikołaja Medtnera (Hyperion). W 1993 otrzymał honorowy tytuł Conductor Laureate BBC Scottish Symphony Orchestra. W 2000 otrzymał tytuł Honorowego obywatela Miasta Białegostoku. W 2005 został odznaczony przez ministra kultury Waldemara Dąbrowskiego Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”. W 2011 Polska Akademia Fonograficzna uhonorowała go Złotym Fryderykiem. W 2013 otrzymał Perłę Honorową Polskiej Gospodarki (w kategorii kultura), przyznawaną przez redakcję Polish Market. Skomponował muzykę do ponad stu filmów, m.in. do filmu Sanatorium pod Klepsydrą w reżyserii Wojciecha Hasa.

Andrzej Krzanowski (ur. 9 kwietnia 1951 w Bielsku-Białej, zm. 1 października 1990 w Pszczynie) – polski kompozytor, akordeonista i pedagog. Krzanowski był kompozytorem muzyki symfonicznej, kameralnej, wokalno-instrumentalnej oraz bogatej twórczości na akordeon. W młodzieńczym okresie twórczości koncentrował się na utworach literacko-muzycznych. W cyklu Audycji I–VI na recytatora, głosy wokalne i zespoły instrumentalne do tekstów Jacka Bierezina, Zbigniewa Doleckiego, Mieczysława Stanclika, Sławomira Mrożka łączył współczesny język muzyczny z liryczno-romantyczną nastrojowością czy intensywnym emocjonalizmem, graniczącym niekiedy z tonem ekspresjonistycznym. Wyrafinowaną, impresyjno-oniryczną czy wręcz surrealistyczną aurę brzmieniową, wynikająca z zastosowania oryginalnego instrumentarium (akordeon, flaxaton, syreny, pocieranie smyczkiem o talerze, muzyka z taśmy) zderzał z cytatami z klasyki (np. z Bacha czy Szymanowskiego), używając ich w funkcji rozładowania dramatycznych kulminacji. Ewenementem w tych utworach w stosunku do praktyki wcześniejszej awangardy było przywrócenie tekstowi literackiemu jego funkcji semantycznej, wyraziste eksponowanie treści poetyckiej, jakby na wzór romantycznej pieśni. Szczególne znaczenie w jego twórczości miał akordeon, nobilitowany do roli instrumentu współczesnej muzyki. W Audycjach był on swoistym symbolem podmiotu lirycznego. W utworach przeznaczonych wyłącznie na ten instrument (łącznie 7 Ksiąg na akordeon, z czego 6 wydanych) Krzanowski rozwijał wszechstronnie jego brzmieniowe i techniczo-wirtuozowskie możliwości, płynące z zastosowania nowoczesnego języka dźwiękowego. Komponował utwory solowe na ten instrument oraz przeznaczone na zespół akordeonów, od duetu do kwintetu (Alkagran czyli jedno miejsce na prawym brzegu Wisły), w tym studia-etiudy, sonaty lub formy polifoniczne. Poszerzył w ten sposób wybitnie współczesny repertuar akordeonowy. Krzanowski korzystał obficie z doświadczeń sonoryzmu, dokonując ich syntezy z elementami tonalności, czy to w postaci zwrotów melodycznych i akordowych, czy pewnych centrów tonalnych, determinujących plan harmoniczny utworu. W twórczości symfonicznej (Canti di Wratislavia, 2 symfonie, Concerto) przejawiał znakomity zmysł bujnej kolorystyki orkiestrowej i dramaturgii formalnej. Współtworzył nową generację polskich kompozytorów, którzy – nie rezygnując ze zdobyczy technicznych i dźwiękowych awangardy lat 60. – dokonali zwrotu ku tradycji, przywrócenia dawnych wartości, takich jak piękno brzmienia czy emocjonalne oddziaływanie muzyki.