Dawid Fiodorowicz Ojstrach (ros. Давид Фёдорович Ойстрах, ur. 17 września?/ 30 września 1908 w Odessie, zm. 24 października 1974 w Amsterdamie) – radziecki skrzypek...
Dawid Fiodorowicz Ojstrach (ros. Давид Фёдорович Ойстрах, ur. 17 września?/ 30 września 1908 w Odessie, zm. 24 października 1974 w Amsterdamie) – radziecki skrzypek pochodzenia żydowskiego. Urodzony w Odessie w Imperium Rosyjskim, początkowo znany jako Dawid Kolker, przejął nazwisko po swoim ojczymie skrzypku amatorze, właścicielu sklepu w mieście. Matka Ojstracha, Isabella Stiepankowa, była również muzykiem, śpiewała w państwowej operze, gdzie często w orkiestrze można było usłyszeć jej syna. W wieku pięciu lat Dawid zaczął poważne lekcje skrzypiec i altówki u miejscowego nauczyciela Piotra Solomonowicza Stoliarskiego (uczniem tego pedagoga był również wielki Nathan Milstein, z którym Ojstrach dzielił swój pierwszy występ koncertowy w 1914). W 1923 wstąpił do Odeskiego Konserwatorium (założonego przez Witolda Maliszewskiego w 1913), gdzie studiował do 1926, tam też zagrał swój pierwszy koncert a-moll J.S. Bacha. Na jego recital dyplomowy w 1926 składały się: Chiaconna J.S. Bacha, Sonata z diabelskim trylem Tartiniego, Sonata skrzypcowa Rubinsteina i Koncert D-dur Prokofjewa. Jako solista, z jemu dedykowanym koncertem a-moll Głazunowa pod dyrekcją kompozytora, wystąpił w Kijowie w 1927. Koncert przyniósł mu w następnym roku zaproszenia na występ w Leningradzie z orkiestrą symfoniczną kierowaną przez Mikołaja Malko. Ojstrach otrzymał swoje pierwsze i jedyne wykształcenie muzyczne od pedagoga skrzypcowego Piotra Stoliarskiego. Wbrew powszechnej opinii, Ojstrach nie był urodzonym wirtuozem. W rzeczywistości zaczął od grania na altówce w orkiestrze konserwatorium. Wiele miesięcy później doszedł do poziomu solisty i zadebiutował grając koncert Bacha z orkiestrą. W ciągu następnych dwóch lat przemierzył Rosję, aby w końcu triumfalnie zadebiutować koncertem Czajkowskiego w Leningradzie. W tym samym roku zdecydował się przeprowadzić do Moskwy, gdzie dał swój pierwszy recital i gdzie spotkał Tamarę Rotarewą, pianistkę, z którą rok później wziął ślub. W 1931 urodził się ich jedyny syn Igor, który poszedł w ślady ojca i wraz z nim grywał takie utwory jak Koncert podwójny Bacha i Symfonia koncertująca Mozarta. Od 1934 został nauczycielem w Moskiewskim Konserwatorium, gdzie został mianowany profesorem w 1939. Szczególnie dobrze znane są jego wybitne wykonania koncertów Szostakowicza, ale był również wykonawcą klasycznych koncertów i utworów. Pracował z orkiestrami w Rosji, a także z muzykami w Europie i Stanach Zjednoczonych. Innym sławnym nagraniem jest koncert potrójny Beethovena na skrzypce, fortepian i wiolonczelę, wspólnie ze Światosławem Richterem i Mścisławem Rostropowiczem. Najważniejszymi zadedykowanymi mu utworami są koncert skrzypcowy Chaczaturiania i oba koncerty skrzypcowe Szostakowicza. Ojstrach zdobył międzynarodową sławę wygrywając kilka krajowych i międzynarodowych konkursów, wliczając w to Wszechrosyjski Konkurs Muzyczny w 1935. Zdobył drugą nagrodę na I Międzynarodowym Konkursie Wieniawskiego w Warszawie, ustępując tylko wyjątkowo utalentowanej 16-letniej Ginette Neveu. Jednakże w 1937 zdobył najwyższą nagrodę na Konkursie Królowej Elżbiety (wtedy konkurs Eugene Ysaÿa) w Brukseli. W tym czasie zaczęła się jego długa przyjaźń i partnerstwo z wielkim pianistą Lwem Oborinem.Podczas wojny był aktywny w Związku Radzieckim, prezentując po raz pierwszy nowe koncerty Miaskowskiego i Chaczaturiana, jak również dwie sonaty jego przyjaciela Prokofjewa. W 1942 otrzymał za to Nagrodę Stalinowską. W ostatnich latach wojny kwitła jego przyjaźń z Szostakowiczem, a kompozytor ten poświęcił mu dwa koncerty i sonatę, które miały zostać wykonane po raz pierwszy wspólnie; utwory te powiązały się stanowczo z karierą Ojstracha i pewną niechęcią państwa do niego w następnych latach. Jego kariera nie była też ciągła, na co wpłynęła polityka Związku Radzieckiego, który nie pozwalał wybitnym obywatelom na opuszczenie kraju. Kontynuował nauczanie studentów w Konserwatorium Moskiewskim, jednak gdy nazistowskie Niemcy najechały Rosję, przeszedł na linię frontu, grając dla żołnierzy i robotników w bardzo trudnych wojennych warunkach. Koniec wojny pozwolił Ojstrachowi wyjechać za granicę do krajów w bloku radzieckim, a także na zachód. Jego pierwszy zagraniczny występ, na Festiwalu Praska Wiosna, był ogromnym sukcesem. W 1951 pojawił się na Maggio Musicale Festiwal we Florencji, w 1952 zagrał w Niemczech Wschodnich z okazji obchodów śmierci Beethovena, w 1953 we Francji, 1954 w Wielkiej Brytanii i ostatecznie w 1955 pozwolono mu zwiedzić Stany Zjednoczone. Od 1959 rozpoczął drugą karierę jako dyrygent i w 1960 nagrodzono go nagrodą Lenina. Jego moskiewski debiut dyrygencki odbył się w 1962, a w 1967 założył duet ze sławnym radzieckim pianistą Światosławem Richterem. W 1968 hucznemu świętowaniu jego sześćdziesiątych urodzin towarzyszyło przedstawienie w Wielkiej Sali Konserwatorium im. Czajkowskiego w Moskwie oraz koncert pod batutą jednego z jego ulubionych dyrygentów, Giennadija Rożdiestwienskiego. Dawid Ojstrach został zaliczony i był porównywany do wielkich skrzypków jego czasów, takich jak George Enescu i Yehudi Menuhin. Przez około dziesięć lat Ojstrach grał na skrzypcach Stradivariego – Conte di Fontana rok 1702, w czerwcu 1966 wymienił je na Stradivariusa – Ex Marsick rok 1715. Był bardzo szanowanym pedagogiem, który spędził swoje olśniewające lata na wydziale Konserwatorium Moskiewskiego, wśród takich znakomitości jak Juri Jankielewicz i Boris Goldstein. Ojstrach miał pierwszy atak serca już w 1964. Kontynuował jednak pracę w szalonym tempie, stał się jednym z głównych kulturalnych ambasadorów Związku Radzieckiego, dzięki licznym koncertom na żywo i nagraniom na Zachodzie. Jednak ze strony państwa była to działalność traktowana jako źródło dewiz (sam artysta otrzymywał niemal głodowe diety), co w dużym stopniu przyczyniło się do jego śmierci. Po poprowadzeniu cyklu muzycznego na temat Brahmsa z Concertgebouw Orkiestra zmarł na atak serca w Amsterdamie w 1974. Jego ciało zostało przewiezione do Moskwy, gdzie został pochowany na cmentarzu Nowodziewiczym.
Luciano Berio (ur. 24 października 1925 w Oneglii, w Ligurii, zm. 27 maja 2003 w Rzymie) – włoski kompozytor okresu powojennej awangardy. Słynął ze swoich muzycznych eksperymentów i...
Luciano Berio (ur. 24 października 1925 w Oneglii, w Ligurii, zm. 27 maja 2003 w Rzymie) – włoski kompozytor okresu powojennej awangardy. Słynął ze swoich muzycznych eksperymentów i działalności w zakresie muzyki elektronicznej. Zwrócił na siebie uwagę także swoimi transkrypcjami dzieł innych kompozytorów różnych epok – od Henry’ego Purcella po Igora Strawinskiego oraz inspirowaniem się dziełami filozoficznymi, literackimi, poetyckimi, Biblią aż po utwory Jamesa Joyce’a. Luciano Berio urodził się w Borgo d´Oneglia, małej wiosce w Ligurii. Po studiach w konserwatorium mediolańskim pracował przez pewien czas dla włoskiej radiofonii i telewizji (1953-1960), gdzie założył „Studio fonologiczne”, w ramach którego organizował serie koncertów muzyki awangardowej. Lata 1961-1965 poświęcił działalności pedagogicznej – wykładał w USA na uniwersytecie Harvarda, gdzie zapoznał się z nowoczesną techniką kompozytorską jak wówczas był serializm. Wykładał także w kilku uczelniach europejskich – zwłaszcza w Darmstadt. Poznał tam takich kompozytorów jak Pierre Boulez, Karlheinz Stockhausen, György Ligeti. Od roku 1965 był wykładowcą na wydziale kompozycji w Juilliard School w Nowym Jorku, gdzie pozostał aż do roku 1971. Od roku 1980 był członkiem Towarzystwa muzyki elektroakustycznej w Paryżu, w roku 1981 założył instytut nowej muzyki we Florencji, gdzie były realizowane kompozycje, m.in. Johna Cage’a. W ciągu swojej kariery pracował także jako dyrygent miejscowej orkiestry, szef artystyczny festiwalu „Maggio Musicale” we Florencji, od roku 1988 został członkiem Royal Academy of Music w Londynie. Kawaler Krzyża Wielkiego Orderu Zasługi Republiki Włoskiej (1994)[2]. Otrzymał także prestiżową nagrodę Siemensa. Utwory Beria są często wykonywane na całym świecie. Podczas studiów Berio pracował jako akompaniator klasy wokalnej – tam poznał amerykańską mezzosopranistkę Cathy Berberian, która została jego żoną krótko po ukończeniu studiów (rozwiedli się w 1964 roku). Berio napisał wiele utworów z myślą o jej unikatowym głosie.
