KALENDARIUM STYCZEŃ

Clément Philibert Léo Delibes (wym. [dəlib]; ur. 21 lutego 1836 w Saint-Germain-du-Val, obecnie część La Flèche (w departamencie Sarthe) we Francji, zm. 16 stycznia 1891 w Paryżu) – francuski kompozytor baletu, opery oraz innych dzieł scenicznych. Jego ojciec był listonoszem, matka zaś utalentowaną amatorską muzyczką, a dziadek śpiewakiem operowym. Z powodu szybkiej śmierci ojca wychowany był przez matkę oraz wuja. W roku 1871, w wieku 35 lat ożenił się z Léontine Estelle Denain. Delibes zmarł 20 lat później w 1891, pochowany został na cmentarzu Montmartre w Paryżu. Od 1847 studiował w Konserwatorium Paryskim harmonię i kompozycję, grę na fortepianie i organach oraz solfeż, był studentem Adolfa Adama. Również dzięki jego poparciu otrzymał posadę organisty w kościele św. Piotra w Chaillot. W roku 1863 został akompaniatorem, a w 1865 drugim kierownikiem chóru przy Operze paryskiej. W roku 1870 w Operze paryskiej z wielkim sukcesem wystawiono jego balet Coppélia (na podst. E.T.A. Hoffmanna, Opowieść dziadka piaskowego). W 1880 roku objął profesurę kompozycji w Konserwatorium Paryskim. 14 kwietnia 1883 roku w Opéra-Comique odbyła się prapremiera jego opery Lakmé, która w późniejszym okresie podbiła wiele scen i oper na całym świecie. W 1884 został członkiem Académie des Beaux-Arts, w tym samym roku objął również wyższy kurs kompozycji. Najsilniejszym akcentem polskim w twórczości Delibes'a miała być umiejscowiona na Pokuciu opera Kassya („Kasia”), niestety, pracę nad nią przerwała śmierć kompozytora, zaś dzieło dokończył Jules Massenet.

Arturo Toscanini (ur. 25 marca 1867 w Parmie, zm. 16 stycznia 1957 w Nowym Jorku) – włoski dyrygent i wiolonczelista. Studiował w konserwatoriach Parmy i Mediolanu grę na wiolonczeli. Karierę rozpoczynał w Brazylii jako wiolonczelista w zespole wędrownej opery. Zadebiutował jako dyrygent 26 czerwca 1886 roku w Rio de Janeiro, gdy zespół odmówił występu pod kierownictwem dotychczasowego dyrygenta; młody Toscanini poprowadził wtedy z pamięci Aidę, co spotkało się dużym uznaniem publiczności. Po powrocie, za namową przyjaciela, podjął próbę kontynuowania kariery dyrygenta i przez najbliższe lata prowadził dorywczo (nie otrzymując nigdy stałej posady) przedstawienia operowe w różnych włoskich teatrach, szybko zyskując sobie reputację wybitnego, ale i kontrowersyjnego dyrygenta - z początku wizja Toscaniniego dotycząca zmian we włoskim świecie muzycznym, systemie w jakim działały teatry i orkiestry oraz relacji publiczność-wykonawcy spotkała się z oporem i niezrozumieniem. 26 grudnia 1898 wystąpił po raz pierwszy na deskach La Scali, gdzie pracował przez kilka lat. Kierownictwo muzyczne La Scali Toscanini obejmował w latach 1898-1907 i 1920-1929. Największymi jego osiągnięciami były przedstawienia Falstaffa Verdiego i Turandot Pucciniego (przerwany w miejscu, w którym urywa się rękopis). Był propagatorem muzyki ówcześnie współczesnej, wiele słynnych później dzieł było wykonanych we Włoszech pod jego dyrekcją po raz pierwszy, m.in. Morze Debussy'ego czy Pietruszka Strawińskiego. Następnie przeniósł się do Metropolitan Opera w Nowym Jorku, a potem krążył między Mediolanem a Nowym Jorkiem oraz występował w wielu innych miejscach. W 1936 założył Orkiestrę Symfoniczną Radia Nowojorskiego i uczynił z niej jeden z najznakomitszych zespołów orkiestrowych świata. W 1928 na koncercie w Bolonii Toscanini odmówił dyrygowania faszystowskim hymnem i wkrótce po tym opuścił Włochy. Zrezygnował z występów w ojczyźnie, a następnie zaprzestał występów w Bayreuth i Salzburgu. W latach 1928–1936 był dyrektorem muzycznym Filharmonii Nowojorskiej. W czasie II wojny światowej przebywał w USA dając wiele koncertów dla żołnierzy. Do Mediolanu przyjechał na kilka miesięcy dopiero w 1946, by za pomocą swych występów zebrać fundusze na odbudowę uszkodzonej podczas wojny La Scali. W późniejszym okresie życia wszelkie koncerty prowadził z pamięci ze względu na bardzo słaby wzrok. W 1954, gdy miał 87 lat, po incydencie, gdy zawiodła go pamięć podczas koncertu, wycofał się z czynnego życia koncertowego. Ostatnie lata życia spędził w Nowym Jorku. Sława Toscaniniego była wyjątkowa. Był on pierwszym nie-niemieckim dyrygentem zaproszonym do Bayreuth na festiwale wagnerowskich oper (1930 i 1931). On też podniósł bardzo znaczenie festiwali muzycznych w Salzburgu i w Lucernie (stworzył tam świetne kreacje takich oper, jak Fidelio Beethovena, Falstaff Verdiego, Czarodziejski flet Mozarta, Tannhäuser Wagnera i in.). Prócz oper i klasycznej muzyki symfonicznej, które w jego repertuarze zajmowały najwięcej miejsca Toscanini szczególną czcią otaczał Brahmsa. Wykonywał też utwory nowsze, do wczesnych utworów Strawińskiego włącznie; pomijał natomiast w swym repertuarze muzykę Bacha i Händla. Sztukę odtwórczą Toscaniniego cechował przede wszystkim nadzwyczajny pietyzm dla intencji kompozytora. Unikał on wszelkich osobistych koncepcji interpretacyjnych. Wykonania jego odznaczały się natomiast do najwyższych granic posuniętą precyzją. Dotyczyło to zarówno wyjątkowego poczucia rytmu i jego wartości wyrazowej, umiejętności zespolenia orkiestry – do najdrobniejszych szczegółów – w zupełnie jednolity organizm dźwiękowy, jak i najsubtelniejszego cyzelowania brzmienia. Toscanini miał dar odnajdywania najbardziej istotnych i właściwych proporcji w regulowaniu brzmienia różnych instrumentów, planów dźwiękowych, czy nawet poszczególnych dźwięków składających się na akord. Konsekwencja narastania czy stopniowego opadania siły brzmienia miała u niego cechy elektronowej niemal precyzji. Potrafił też osiągnąć rzadko spotykaną śpiewność brzmienia nawet w najgłośniejszych partiach. Miał rzadki zmysł dobierania najbardziej właściwego tempa i posiadał wysokie poczucie architektonicznej logiki utworu. Opera była np. dla niego jednolitym organizmem, który rozwijał z niesłychaną konsekwencją od początku do końca dzieła; dlatego, mimo zatargów ze sławnymi primadonnami i gwiazdorami, zniósł zwyczaj bisowania popularnych arii w trakcie opery. Dla ogólnego klimatu wykonań Toscaniniego charakterystyczne jest to, że natężenie emocjonalne nigdy nie wymykało się z precyzyjnej i rygorystycznej kontroli intelektu tego artysty. We wcześniejszym okresie swej kariery artysta odmawiał nagrywania płyt. Później z niechęcią dawał się nakłonić do tego, lecz mimo to pozostał pokaźny zbiór jego nagrań.

Autorstwa Aime Dupont Studio, which was a well-known New York photographic studio, see here. Accordingly the United States is this photograph's place of origin. - From Krebbiel, Henry Edward: Chapters of Opera: being historical and critical observations and records concerning the lyric drama in New York from its earliest days Henry Holt and Co., New York 1911, Domena publiczna, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=3611417

Gustav Maria Leonhardt (ur. 30 maja 1928 w 's-Graveland, zm. 16 stycznia 2012 w Amsterdamie) – holenderski klawesynista, organista, dyrygent, muzykolog i wykładowca akademicki; jeden z pionierów wykonawstwa historycznego koncertujący w Europie i Ameryce Północnej. Uznawany jest za autorytet w zakresie wykonawstwa muzyki dawnej, a jego repertuar obejmował większość literatury klawesynowej epok renesansu i baroku. Dokonał nagrania ponad 150 albumów, w tym 70 z muzyką solową zawierającą m.in. kompozycje Johanna Sebastiana Bacha takie jak Suity angielskie i partity (dwukrotnie) czy Wariacje Goldbergowskie (trzykrotnie). W 1955 założył Leonhardt Consord – zespół grający muzykę XVII i XVIII wieku na instrumentach dawnych. W latach 1972–1990 dokonał, wspólnie z Harnoncourtem, nagrań wszystkich Bachowskich kantat, które zostały wydane przez Teldec (wśród wykonawców-solistów w nagraniach wziął udział m.in. René Jacobs). Leonhardt był również kolekcjonerem klawesynów i samodzielnie dobierał instrument do nagrań. Jako solista wykonywał przeważnie utwory J.S. Bacha, Louisa Couperina, Johanna Jakoba Frobergera Girolama Frescobaldiego. W nagraniach muzyki kameralnej współpracował m.in. z Fransem Brüggenem, Annerem Bylsmą, Nikolausem Harnoncourtem oraz braćmi Sigiswaldem, Bartholdem i Wielandem Kuijken. Był także redaktorem m.in. wydania dzieł Jana Pieterszoona Sweelincka oraz dokonywał nagrań na historycznych organach w Holandii i Niemczech. Jako dyrygent prowadził wykonaniami m.in. L'Europe galante André Campry, Mieszczanina szlachcicem Jeana-Baptiste’a Lully’ego oraz Pigmaliona Jeana-Philippe’a Rameau. Wykonywał również partię klawesynu w dużych kompozycjach J.S. Bacha takich jak Msza h-moll, Oratorium na Wielkanoc czy Pasja według św. Mateusza. W 1968 zagrał rolę Bacha w filmie Jeana-Marie Strauba pt. Chronik der Anna Magdalena Bach.