KALENDARIUM STYCZEŃ

Fritz Kreisler (ur. 2 lutego 1875 w Wiedniu, zm. 29 stycznia 1962 w Nowym Jorku) − austriacki kompozytor i skrzypek. Urodził się w rodzinie żydowskiej. Bardzo wcześnie opanował technikę gry na skrzypcach i występował jako „cudowne dziecko”. Już jako dwunastolatek wspólnie z pianistą Morizem Rosenthalem odbył podróż koncertową po Ameryce. Muzycznie zdobywał wykształcenie w rodzinnym Wiedniu, później studiował w Paryżu kompozycję u Léo Delibesa i skrzypce u Lamberta Massarta. Przed I wojną światową wyjechał do Ameryki, lecz w 1924 powrócił do Europy i działał w Berlinie, lecz wskutek prześladowań antysemickich III Rzeszy opuścił w 1938 Niemcy i wyjechał do Paryża, skąd przeniósł się do Stanów Zjednoczonych. Jako kompozytor Kreisler znany jest głównie z wirtuozowskich utworów salonowych na skrzypce z fortepianem, często naśladujących style dawnych epok (niektóre utwory Kreislera uchodziły przez pewien czas za przeróbki dzieł włoskiego baroku, zanim okazało się, kto jest ich autorem). Niektóre jego utwory zyskały szczególną popularność i weszły do stałego repertuaru (Cierpienia miłosne, Kaprys wiedeński).

Luigi Nono (ur. 29 stycznia 1924 w Wenecji, zm. 8 maja 1990 tamże) – włoski kompozytor znany z radykalnego podejścia do tworzywa muzycznego i polityki. Od 1952 aktywny członek komunistycznej partii Włoch. Nono pochodził z bogatej, weneckiej rodziny mieszczańskiej. Choć studiował kompozycję, ukończył studia prawnicze. Już w czasie studiów zapoznał się z radykalnymi ideami politycznymi oraz awangardowymi kierunkami w muzyce. W szczególności istotne było jego spotkanie z Federikiem Garcią Lorcą, komunizującym poetą, do wierszy którego Nono napisał szereg pieśni i utworów chóralnych. W 1950 brał udział w Międzynarodowych Letnich Kursach Nowej Muzyki w Darmstadcie, w czasie których poznał Bouleza i Stockhausena. Obaj kompozytorzy wywarli olbrzymi wpływ na Nono. W tym samym roku nastąpiła premiera pierwszej kompozycji Nono – orkiestralnych wariacji na tematy z Arnolda Schönberga. W 1952 Nono włączył się w ruch muzyki elektronicznej. W 1954 poznał córkę Schönberga Nurię, z którą ożenił się rok później. Spośród ponad sześćdziesięciu dzieł, jakie zostawił po sobie Nono, wiele ma charakter wielce innowacyjny i często rewolucyjny. W utworze Il Canto Sospeso z 1956 tekst rozpisany jest na głosy już nie zdanie po zdaniu, nawet nie słowo po słowie, lecz z podziałem na sylaby. Intolleranza 1960 i Al gran sole carico d'amore z 1975 (wystawione przy współpracy z Moskiewskim Teatrem na Tagance) to dzieła o wielkiej formie – zbliżonej do oratorium i wypełnione radykalnymi, komunizującymi tekstami. W latach osiemdziesiątych Nono zwrócił się w stronę eksperymentów sonicznych, w których dźwięki powstają przez transformacje dźwięków wydobywanych przez tradycyjne instrumenty, przyjmując niecodzienne barwy. U schyłku życia, pod wpływem Giacinta Scelsiego zwrócił się w stronę bardziej mistycznej muzyki, jednocześnie rozwijając zainteresowania budową przestrzeni muzycznej. Do najwybitniejszych dzieł z tego okresu należy No hay caminos, hay que caminar ... Andrej Tarkowskij na siedem niezależnych, rozmieszczonych przestrzennie orkiestr.

Bronisław Gimpel (ur. 29 stycznia 1911 we Lwowie, zm. 1 maja 1979 w Los Angeles) – polsko-amerykański skrzypek i pedagog muzyczny żydowskiego pochodzenia. Rozpoczął naukę gry na fortepianie i skrzypcach w domu w wieku pięciu lat. W wieku ośmiu lat był uczniem Moritza Wolfstahla w Konserwatorium Lwowskim. Po roku 1922 uczył się w Konserwatorium Wiedeńskim u Roberta Pollacka. W wieku czternastu lat wystąpił z koncertem skrzypcowym Karla Goldmarka z Filharmonikami Wiedeńskimi. W następnym roku odbył tourneé po Włoszech, gdzie wystąpił przed królem Wiktorem Emanuelem i papieżem Piusem XI. Umożliwiono mu grę na skrzypcach Guarneriego. Grał też nad grobem Paganiniego. Koncertował też w innych krajach Europy oraz w Ameryce Południowej. W Konserwatorium Berlińskim doskonalił swoje umiejętności u Carla Flescha. Został zaangażowany na kierowniczych stanowiskach w Królewcu i Göteborgu. W roku 1937 wyjechał do Stanów Zjednoczonych. W Los Angeles został koncertmistrzem Los Angeles Philharmonic Orchestra. 1942–1945 służył w armii amerykańskiej. Po wojnie koncertował w Europie, do roku 1963 grał partię pierwszych skrzypiec w warszawskim kwintecie fortepianowym, stworzonym przez Władysława Szpilmana. W latach 1959 i 1960 prowadził kursy mistrzowskie w Akademii Muzycznej w Karlsruhe. Od 1967 był profesorem University of Connecticut, od 1973 został profesorem Royal Northern College of Music w Manchesterze. Jego starszy brat, Jakub Gimpel (1906–1989) był pianistą i autorem muzyki filmowej.