KALENDARIUM LISTOPAD

Piotr Iljicz Czajkowski (ur. 7 maja 1840 w Wotkińsku, zm. 6 listopada 1893 w Petersburgu) – rosyjski kompozytor. Twórczość Czajkowskiego wywarła silny wpływ na dalszy rozwój muzyki rosyjskiej. Studiował między innymi pod kierunkiem Antona Rubinsteina i N.I. Zaremby. Ukończył konserwatorium w Petersburgu w 1866 r. W następnym roku został profesorem teorii muzyki w konserwatorium w Moskwie. Na tym stanowisku pozostał 11 lat, był to okres dużej aktywności twórczej Czajkowskiego. Powstałe wówczas kompozycje świadczą o dojrzewaniu indywidualnego stylu kompozytora. Kryzys psychiczny związany z nieudaną próbą założenia rodziny spowodował wyjazd Czajkowskiego na dłuższy czas za granicę. W latach 1877/1878 w Szwajcarii ukończył pracę nad dwoma dziełami: Symfonią f-moll i operą liryczną Eugeniusz Oniegin według poematu A. Puszkina. Pomoc materialna zaprzyjaźnionej z kompozytorem mecenas sztuki, Nadieżdy von Meck, umożliwiła mu poświęcenie się wyłącznie pracy twórczej. W latach 1880–1890 ugruntowała się sława kompozytora, który jako dyrygent odbył tournée koncertowe po wielu krajach Europy. Na Uniwersytecie Cambridge otrzymał tytuł doktora honoris causa. Muzyka Czajkowskiego odznaczająca się doskonałością rzemiosła, łączy osiągnięcia zachodniej techniki kompozytorskiej z pierwiastkami narodowymi. Uprawiał przede wszystkim formy muzyki symfonicznej i operowej. Twórczość symfoniczna Czajkowskiego jest przykładem połączenia romantycznych założeń programowych z klasycystyczną jasnością formy.

Antoine Joseph Sax, zwany Adolphe (ur. 6 listopada 1814 w Dinant, zm. 4 lutego 1894 w Paryżu) – belgijski budowniczy instrumentów muzycznych, konstruktor saksofonu. W wieku 20. lat udoskonalił klarnet basowy, będący do tej pory instrumentem bardzo niestrojnym i nierównym brzmieniowo. Od tego czasu zaczął borykać się ze złymi opiniami, przeciwnościami, a nawet procesami ze strony konkurencji i muzyków, którzy powodowani zazdrością byli Saksowi niechętni. Pierwsze spory dotyczyły unowocześnionego klarnetu basowego i dopiero konfrontacja instrumentów starych i nowego spowodowała, że wynalazek został zaakceptowany. Wiosną 1841 roku Adolf Sax przeniósł się na jakiś czas do Paryża, gdzie obok uznania jako konstruktora i wynalazcy spotkała go zawiść, napady krytyków i muzyków, oszczerstwa, procesy sądowe, a nawet kradzieże. Z drugiej strony Sax miał wyjątkową zdolność robienia sobie nieprzyjaciół wynikającą z arogancji i trudnego usposobienia. Po raz pierwszy o istniejącym już saksofonie napisał Hector Berlioz 12 czerwca 1842 roku w paryskim Journal des Debats. Saksofon (fr. Le Saxophon), nazywany nazwiskiem swego wynalazcy, był instrumentem z grupy dętych drewnianych. Miał dziewiętnaście klap, co czyniło go podobnym do instrumentu ophicleide. Ustnik, w przeciwieństwie do dętych blaszanych, był podobny do ustnika klarnetu basowego. Pierwszym saksofonem był saksofon barytonowy, dopiero później, z konieczności nadania większej ruchliwości, Adolf Sax skonstruował alt, tenor i sopran. Skala pierwszego saksofonu była o siedem dźwięków większa niż późniejsze modele, które Sax przebudował ze względu na gorsze możliwości brzmieniowe najwyższych dźwięków prototypu. Wkrótce po premierze pierwszego saksofonu, Adolf Sax zademonstrował swoje instrumenty w Konserwatorium Paryskim, gdzie słuchali go znani wówczas muzycy i kompozytorzy: Auber (sławny kompozytor La Muette de Portici – opery wykonywanej w Brukseli 21 września 1830, będącej sygnałem dla rewolucji belgijskiej), Halévy, Habeneck, Monnais i inni, którzy chwalili go za nowatorstwo i muzykalność. Po sukcesie prezentacji Sax otworzył warsztat w Paryżu przy ulicy Saint Georges 10, gdzie zabrał się energicznie do pracy, nader często jednak popadając w konflikty z zatrudnianymi rzemieślnikami. Na siedemnastego i dwudziestego pierwszego czerwca przypadają daty pierwszych francuskich patentów saksofonowych. Wiosną 1843 roku Sax rozpoczął produkcję instrumentów blaszanych z nowym mechanizmem obrotowym zamiast tłokowego.