KALENDARIUM GRUDZIEŃ

Jerzy Waldorff-Preyss herbu Nabram (ur. 4 maja 1910 w Warszawie, zm. 29 grudnia 1999 tamże) – polski pisarz, publicysta i krytyk muzyczny, działacz społeczny, w dwudziestoleciu międzywojennym luźno związany z obozem „młodokonserwatystów”.

Wojciech Kilar (ur. 17 lipca 1932 we Lwowie, zm. 29 grudnia 2013 w Katowicach) – polski pianista, kompozytor muzyki poważnej i filmowej. Kawaler Orderu Orła Białego. Urodził się 17 lipca 1932 we Lwowie. Jego dom rodzinny znajdował się przy ul. Sapiehy 89. Ojciec kompozytora, Jan Franciszek Kilar, był lekarzem, zaś matka Neonilla – aktorką teatralną. Jako dziecko Wojciech Kilar z wielką niechęcią brał lekcje gry na fortepianie u pani Reissówny. Po przymusowym wysiedleniu ze Lwowa, w latach 1946–1947 kontynuował naukę gry na fortepianie w Państwowej Średniej Szkole Muzycznej nr 2 w Rzeszowie u K. Mirskiego. W tym czasie zamieszkiwał w tamtejszej kamienicy przy ulicy Grunwaldzkiej 6. W Rzeszowie ukończył liceum. Jako pianista zadebiutował w 1947 na konkursie Młodych Talentów, wykonując własne Dwie miniatury dziecięce (II nagroda). W latach 1947–1948 uczęszczał do Państwowego Liceum Muzycznego w Krakowie w klasie M. Bilińskiej-Riegerowej (fortepian) oraz Artura Malawskiego (harmonia – prywatnie), zaś w latach 1948–1950 do Państwowego Liceum Muzycznego w Katowicach u Władysławy Markiewiczówny (fortepian). Równocześnie pobierał prywatne lekcje kompozycji u Bolesława Woytowicza. Po ukończeniu szkoły średniej rozpoczął studia w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Katowicach. Studiował u Władysławy Markiewiczówny (fortepian), Artura Malawskiego (teoria muzyki) i Bolesława Woytowicza (fortepian i kompozycja). Dyplom ukończenia studiów z wyróżnieniem uzyskał w 1955. W tym samym roku otrzymał II nagrodę za Małą uwerturę na Konkursie Utworów Symfonicznych na V Festiwalu Młodzieży w Warszawie. W latach 1955–1958 był asystentem Woytowicza w krakowskiej Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej. W 1957 uczestniczył w Międzynarodowych Kursach Wakacyjnych Nowej Muzyki w Darmstadt. W latach 1959–1960 jako stypendysta rządu francuskiego kształcił się pod kierunkiem Nadii Boulanger w Paryżu. W 1960 otrzymał za Odę Béla Bartók in memoriam nagrodę fundacji im. L. Boulanger w Bostonie. Występował także jako pianista wykonując własne utwory. 1979-1981 pełnił funkcję wiceprezesa Zarządu Głównego Związku Kompozytorów Polskich. W 1977 został członkiem-założycielem Towarzystwa im. Karola Szymanowskiego w Zakopanem; przez dwie kolejne kadencje był wiceprezesem. Był również członkiem Związku Podhalan. Przez wiele lat kompozytor związany był z Jasną Górą, gdzie m.in. świętował swoje urodziny. Należał do konfraterni zakonu paulinów. Był członkiem Rady Patronackiej Instytutu Jagiellońskiego. Wojciech Kilar zmarł po kilkumiesięcznej walce z guzem mózgu. Uroczystości pogrzebowe kompozytora odbyły się 4 stycznia 2014 w katedrze pw. Chrystusa Króla w Katowicach i przewodniczył nim abp Wiktor Skworc, metropolita katowicki. Artysta został pochowany na cmentarzu przy ul. Henryka Sienkiewicza w Katowicach we wspólnym grobowcu ze zmarłą w 2007 żoną Barbarą.

Henryk Wars, właściwie Henryk Warszawski (lub Warszowski), pseudonim „Fraska”, „Henry Vars” (ur. 29 grudnia 1902 w Warszawie, zm. 1 września 1977 w Los Angeles) – polski kompozytor muzyki rozrywkowej żydowskiego pochodzenia, aranżer, pionier jazzu w Polsce, pianista oraz dyrygent. Pochodził z muzykalnej rodziny: siostra była śpiewaczką La Scali, druga siostra – pianistką. Między ósmym a dwunastym rokiem życia mieszkał z rodzicami we Francji, gdzie uczył się w szkole Art Nouveau. Po powrocie do Polski uczęszczał do Gimnazjum Ziemi Mazowieckiej, następnie rozpoczął studia prawnicze na Uniwersytecie Warszawskim. Za namową Emila Młynarskiego przeniósł się do Konserwatorium Warszawskiego, które ukończył w klasie Romana Statkowskiego. Będąc studentem grał na fortepianie w kabaretach, m.in. w Nowym Perskim Oku, dyrygował też orkiestrą w Morskim Oku. Pracował w wytwórni płyt gramofonowych Syrena Rekord. Potem zajął się komponowaniem. Pierwsza napisana piosenka (1926) – New York Times, nie zyskała zbyt dużej popularności. Jego pierwszym przebojem było Zatańczmy tango (1929), dużą popularnością cieszył się grany razem z Leonem Boruńskim program Jazz na dwa fortepiany (1929/30). Był założycielem tria wokalnego Jazz Singers, w składzie: Eugeniusz Bodo, Tadeusz Olsza, Witold Roland. Był dyrektorem muzycznym wytwórni Syrena Record. Tworzył kompozycje do łącznie 53 filmów, m.in. Szpieg w masce, Manewry miłosne, do pierwszego polskiego filmu dźwiękowego – Na Sybir (1930). Tak powstało wiele przebojów. Prowadził zespół Weseli Chłopcy. Pisał piosenki dla takich gwiazd, jak np. Hanka Ordonówna, Eugeniusz Bodo, Adolf Dymsza, Zula Pogorzelska i wielu innych. Od 1939 brał udział w wojnie, dostał się do niewoli niemieckiej, skąd uciekł, a w 1940 dotarł do Lwowa, gdzie założył polski big-band. W czasie okupacji radzieckiej Kresów Wschodnich utworzył afiliowany przy Filharmonii Lwowskiej zespół „Tea-Jazz”, z którym w lecie 1940 odbył tournée do Odessy, Woroneża, Kijowa i Leningradu. W okresie tym skomponował również muzykę do filmu Michaiła Romma pt. Marzenie (1941). Wraz z armią generała Andersa przewędrował Iran, Bliski Wschód i Włochy. Po demobilizacji osiadł w Los Angeles w USA. Tam, po początkowo niepomyślnym okresie, w 1954 roku rozpoczął współpracę z producentami filmowymi w Hollywood. W 1963 napisał muzykę do filmu Flipper, w Polsce wyświetlanego pod tytułem Mój przyjaciel delfin. Jego piosenki śpiewali m.in. Bing Crosby czy Doris Day. Komponował także utwory muzyki poważnej: poematy symfoniczne, balet, concertino.

Pau Casals i Defilló, również Pablo Casals (ur. 29 grudnia 1876 w Vendrell w Hiszpanii, zm. 22 października 1973 w San Juan w Portoryko) – kataloński wiolonczelista, kompozytor i dyrygent. Wykształcony w konserwatoriach Barcelony i Madrytu. W Madrycie jego głównym profesorem był, uważany za założyciela hiszpańskiej szkoły wiolonczelistyki, wiolonczelista pochodzenia francusko-polskiego Victor Mirecki. W latach 1895-1898 Casals był solistą orkiestry Opery paryskiej. Zadebiutował w 1899 w Paryżu. Od 1905 roku rozpoczął działalność kameralisty, pracując z Jacquesem Thibaudem i Alfredem Cortotem. Pozostawił po sobie wiele wartościowych nagrań solowych, muzyki kameralnej i orkiestrowych. Najbardziej znane spośród nich są nagrania Suit Bacha na wiolonczelę solo, których dokonał w latach 1936-1939. Opuścił Hiszpanię w 1939 roku osiedlając się w Prades we francuskich Pirenejach. Usprawnił technikę gry na wiolonczeli, jako pedagog wykształcił wielu wybitnych artystów, jak Gaspar Cassadó i Mstisław Rostropowicz. Z jego inicjatywy w latach 1950–1968 odbywały się znane festiwale bachowskie w Prades (Pireneje). W roku 1956 osiedlił się w San Juan (Portoryko), gdzie od 1957 organizował festiwale. W roku 1971 skomponował hymn pokoju dla ONZ. Komponował utwory instrumentalne i chóralne, np. Oratorium bożonarodzeniowe „The Manger”.

źródło zdjęcia