KALENDARIUM SIERPIEŃ

Bohuslav Martinů; ur. 8 grudnia 1890 w Poličce, zm. 28 sierpnia 1959 w Pratteln) – czeski kompozytor muzyki poważnej tworzący w stylu neoklasycznym; wykładowca Uniwersytetu Princeton i Mannes School of Music. Martinů napisał dziesięć baletów, siedemnaście oper (w tym Mirandolinę), sześć symfonii, siedemnaście koncertów, a także wiele dzieł kameralnych, dużych utworów wokalno-instrumentalnych oraz pieśni. W 1968 Harry Halbreich opublikował chronologiczny katalog dzieł kompozytora, zawierający 387 pozycji. Urodził się 8 grudnia 1890 w Poličce. Ze względu na szereg napotykanych przez niego trudności w kontaktach z ludźmi biografowie zakładają retrospektywnie, że mógł on cierpieć na zespół Aspergera należący do zaburzeń ze spektrum autyzmu. Studiował w Konserwatorium Praskim, którego nie ukończył przenosząc się do szkoły organowej, a od 1913 był skrzypkiem Filharmonii Czeskiej. W Poličce mieszkał do 16 roku życia. Przed I wojną światową uczył gry na skrzypcach. Po wojnie wznowił studia kompozycji kształcąc się u Josefa Suka. W 1919 jako drugi skrzypek Filharmonii Czeskiej wyruszył w trasę koncertową po Europie. W 1922 Teatr Narodowy w Pradze wystawił jego balet Istar. Od 1923 do 1940 przebywał w Paryżu gdzie zainteresował się muzyką Igora Strawinskiego, Grupy Sześciu, ekspresjonizmem oraz jazzem, a także utrzymywał kontakty z miejscowymi muzykami, m.in. z Albertem Rousselem. W tym czasie swoimi utworami zwrócił uwagę m.in. Siergieja Kusewickiego. Po wybuchu II wojny światowej pomagał emigrantom z Protektoratu Czech i Moraw przybyłym do Francji, zaś po kampanii francuskiej zamieszkał w Stanach Zjednoczonych. Po zakończeniu wojny zaproponowano mu posadę wykładowcy w praskim konserwatorium, której nie objął ze względu na stan zdrowia oraz sytuację polityczną w Czechosłowacji. W 1953 i 1956 uzyskał stypendium Guggenheima. Po powrocie do stolicy Francji przeniósł się do Nicei, a następnie do Szwajcarii. Zmarł w Pratteln 28 sierpnia 1959 z powodu raka żołądka. W 1989 jego ciało przewieziono do Polički. W 1991 roku został pośmiertnie odznaczony Orderem Tomáša Garrigue Masaryka II klasy.

Teresa Gerarda Żylis-Gara (ur. 23 stycznia 1930 w Landwarowie k. Wilna, zm. 28 sierpnia 2021 w Łodzi) – polska śpiewaczka (sopran liryczny) światowej sławy, pedagog. Po II wojnie światowej razem z rodziną przeprowadziła się do Łodzi, gdzie uczyła się śpiewu, a od 1952 studiowała w WSM u Olgi Olginy. W 1953 zwyciężyła w Ogólnopolskim Konkursie Młodych Wokalistów w Warszawie. W 1956 zadebiutowała w Operze Krakowskiej jako Halka w Halce Stanisława Moniuszki. W 1960 otrzymała III nagrodę na Międzynarodowym Konkursie Muzycznym w Monachium. Następnie śpiewała w teatrach operowych w Oberhausen, Dortmundzie i Düsseldorfie. Przełomem w jej karierze były występy w Paryżu w 1966 oraz na Festiwalu Mozartowskim w Salzburgu w 1968. W 1968 występowała w londyńskiej Covent Garden, w 1969 została zaangażowana do nowojorskiej Metropolitan Opera, a w 1976 do mediolańskiej La Scali. W 1999 otrzymała tytuł profesora sztuki. Laureatka tytułów doktora honoris causa wrocławskiej Akademii Muzycznej im. K. Lipińskiego oraz Akademii Muzycznej w Łodzi. W jej repertuarze były wielkie role w operach Giuseppe Verdiego, Richarda Straussa, Giacomo Pucciniego i Wolfganga Amadeusa Mozarta. Występowała również w repertuarze pieśniarskim, m.in. popularyzowała utwory Karola Szymanowskiego. Nagrywała dla renomowanych wytwórni płytowych, takich jak: Deutsche Grammophon, EMI, Harmonia Mundi, Erato czy Polskie Nagrania „Muza”. Od 1980 mieszkała w Monako. W 2005 otrzymała Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”. W 2011 została odznaczona Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski. W 2012 otrzymała Order Oficerski Legii Honorowej Republiki Francuskiej. Została też wyróżniona tytułem honorowej obywatelki Łodzi (2020). Zmarła 28 sierpnia 2021 w Łodzi w wieku 91 lat. Została pochowana 10 września 2021 w alei zasłużonych na cmentarzu komunalnym Doły w Łodzi.