KALENDARIUM GRUDZIEŃ

Jascha Heifetz, ros. Иосиф Рувимович Хейфец (ur. 2 lutego 1901 w Wilnie, zm. 10 grudnia 1987 w Los Angeles) – amerykański skrzypek pochodzenia żydowskiego. Urodził się w Wilnie, jako syn miejscowego nauczyciela gry na skrzypcach. Naukę gry na tym samym instrumencie Jascha podjął w wieku trzech lat. Po nauce u boku ojca oraz Ilii D. Malkina wystąpił po raz pierwszy publicznie w wieku siedmiu lat – było to w Kownie, gdzie wykonał „Koncert skrzypcowy e-moll” Feliksa Mendelssohna. W roku 1910 podjął naukę pod okiem Leopolda Auera w konserwatorium w Sankt-Petersburgu. Jako nastolatek grał już koncerty w państwach całej Europy, zaś w roku 1911 odbył się jego koncert w Sankt-Petersburgu, po którym policja musiała zapewnić mu ochronę przed 25-tysięcznym tłumem melomanów. Pierwszy koncert w Stanach Zjednoczonych Heifetz zagrał w Carnegie Hall 27 października 1917. Zyskując uznanie amerykańskiej publiczności, przyjął obywatelstwo amerykańskie w roku 1925.

Lisa Della Casa (ur. 2 lutego 1919 w Burgdorfie, zm. 10 grudnia 2012 w Münsterlingen) – szwajcarska śpiewaczka operowa i estradowa (sopran). Kształciła się w konserwatoriach w Bernie i Zurychu. Debiutowała w 1943 na scenie Stadttheater w Zurychu jako Mimi w Cyganerii Pucciniego. Od 1947 miała angaż stałej solistki Opery Wiedeńskiej, a od 1953 nowojorskiej Metropolitan Opera. Decydującym momentem w karierze był występ w 1948 w Salzburgu w partii Hrabiny w operze Capriccio Richarda Straussa. Śpiewała w mediolańskiej La Scali i londyńskiej Covent Garden oraz na festiwalu w Salzburgu. Związana była również z Bawarską Operą w Monachium. Zarówno przez krytyków, jak i publiczność ceniona była przede wszystkim jako wykonawczyni dzieł W.A. Mozarta i R. Straussa. Karierę muzyczną zakończyła w 1974 roku.

Giulio Caccini (ur. ok. 1545 prawdopodobnie w Rzymie lub w Tivoli - pogrzebany 10 grudnia 1618 we Florencji) – włoski kompozytor i śpiewak, członek Cameraty Florenckiej; nazywany Giulio Romano. O wczesnych latach życia Cacciniego mało jest pewnych wiadomości. Około 1564 Caccini przybył na dwór wielkiego księcia toskańskiego Cosimo de' Medici, gdzie uczył się śpiewu i gry na lutni. Grał również biegle na chitarrone i klawesynie. Z okazji ślubu Francesco I de' Medici i Bianki Cappello, Caccini, znany dotychczas jako śpiewak i instrumentalista, wystąpił 1589 w roli kompozytora intermedium (krótkiego utworu muzyczno-scenicznego), skomponowanego w technice monodycznej do sztuki La pellegrina G. Barbagliego. W późniejszych latach osiągał także sukcesy na dworach w Ferrarze i Rzymie, komponując intermedia i madrygały. Brał czynny udział w posiedzeniach Cameraty i zainspirował się jej programem artystycznym, opartym na pismach Giovanniego Bardiego, jednego z mecenasów Cameraty. Sam Caccini wkrótce wyłożył własne założenia artystyczne dotyczące monodii akompaniowanej w ważnym dziele teoretycznym pt. Le nuove musiche, wydane w 1602. Stanowi ono podwaliny nowożytnej sztuki operowej. Jako jeden z pierwszych stosował w niej recytatyw. Za pierwszą zachowaną pełnospektaklową operę Cacciniego można uznać Euridice (napisana 1600 do tego samego libretta Ottavio Rinucciniego, do którego w tym samym roku skomponował muzykę Jacopo Peri, również kompozytor z Cameraty florenckiej). W późniejszych latach Caccini stworzył rodzinny zespół artystyczny "Concerto Caccini", w skład którego, oprócz niego samego, wchodziła jego żona Margherita (śpiewaczka), starsza córka Francesca (śpiewaczka, kompozytorka i lutnistka), młodsza córka Settimia oraz syn Pompeo. W 1604 Caccini wyjechał na prośbę królowej Francji, Marii Medycejskiej, do Paryża ze swoim rodzinnym zespołem i odnosił tam wielkie sukcesy. Po powrocie do Włoch został 1607 członkiem nowo założonej Accademia degli Elevati we Florencji. Słynna pieśń Ave Maria, z którą się zwykło utożsamiać nazwisko Cacciniego, w rzeczywistości została skomponowana przez radzieckiego gitarzystę i lutnistę Władimira Wawiłowa w roku 1970.

César Auguste Jean Guillaume Hubert Franck (ur. 10 grudnia 1822 w Liège, zm. 8 listopada 1890 w Paryżu) – kompozytor i organista pochodzenia belgijskiego. W latach 1830–1835 uczył się gry na fortepianie, kontrapunktu, harmonii i solfeżu w Królewskim Konserwatorium w Liège. W 1834 roku jako 12-letni chłopiec miał swój pierwszy występ przed królem Leopoldem I z okazji utworzenia Królestwa Belgii. W 1835 roku wraz z bratem Josephem (skrzypkiem) wyjechał do Paryża, gdzie obydwaj uczyli się prywatnie u profesorów Konserwatorium. W latach 1837–1842 studiował w Konserwatorium Paryskim fortepian, organy i kontrapunkt. Zdobył wiele wyróżnień jako pianista, a następnie kompozytor. Startował w słynnym konkursie Prix de Rome, ale nie zdobył nagrody. Był organistą w kościołach Notre-Dame de Lorette (1848–1853), Saint-Jean i Saint-François (1851–1853) oraz Sainte-Clotilde (1858–1890). Pracował w konserwatorium w Paryżu jako profesor organów i improwizacji, kształcąc wielu znanych muzyków (m.in. Ernesta Chaussona, Louisa Vierne'a i Vincenta d’Indy). Franck znany był przede wszystkim jako doskonały improwizator, a do dziś powszechnym uznaniem cieszy się głównie jego twórczość kompozytorska na organy. Utworem Grand pièce symphonique zapoczątkował tak zwany symfonizm organowy, który charakteryzował się orkiestrowym traktowaniem instrumentu (wybór konkretnie zaplanowanych głosów, płynna modyfikacja dynamiki brzmienia) oraz był nieodłącznie związany z instrumentami wielkiego organmistrza, Aristide'a Cavaillé-Colla. Kontynuatorami symfonizmu organowego byli: Charles-Marie Widor, Alexandre Guilmant, Henri Mulet i Louis Vierne. Franck brał udział w inauguracji wielu nowo powstających organów budowanych przez ówczesnych najwybitniejszych twórców. Ostatnim cyklem utworów organowych jest zbiór „Trzech chorałów” (E-dur, h-moll, a-moll). Chorał a-moll jest ostatnim utworem autora, stworzonym jesienią 1890 roku, gdy Franck odbywał rekonwalescencję po wypadku samochodowym, któremu uległ w Paryżu.

Olivier Eugène Charles Prosper Messiaen (ur. 10 grudnia 1908 w Awinionie, zm. 27 kwietnia 1992 w Clichy) – francuski kompozytor, organista i pedagog; z zamiłowania ornitolog. W wieku 11 lat wstąpił do konserwatorium paryskiego, gdzie studiował grę na organach i kompozycję, a wśród jego nauczycieli znaleźli się: Paul Dukas, Maurice Emmanuel, Charles-Marie Widor i Marcel Dupré. W 1931 został głównym organistą kościoła Św. Trójcy w Paryżu i pozostał na tym stanowisku przez 61 lat. Do najsłynniejszych jego studentów należeli Pierre Boulez, Yvonne Loriod (została drugą żoną kompozytora), Karlheinz Stockhausen, Iannis Xenakis, Gerard Grisey, George Benjamin i Betsy Jolas. Do największych kompozytorskich dokonań Messiaena należał, zaliczany także do najwspanialszych dzieł muzycznych XX wieku Quatuor pour la fin du temps (Kwartet na koniec czasu) skomponowany przez niego w czasie uwięzienia w niemieckim obozie jenieckim Stalag VIII A w Görlitz w 1940. Prawykonanie kwartetu na fortepian, klarnet, skrzypce i wiolonczelę miało miejsce w tym samym obozie. Instrumentalistami byli sam Messiaen i trzej jego obozowi towarzysze. Charakterystycznymi dla twórczości Messiaena były utwory organowe.