KALENDARIUM LUTY

Wilhelm Richard Wagner (ur. 22 maja 1813 w Lipsku, zm. 13 lutego 1883 w Wenecji) – niemiecki kompozytor, dyrygent i teoretyk muzyki okresu romantyzmu. Uznawany za jednego z najwybitniejszych twórców dramatu muzycznego. Był reformatorem muzyki operowej. Kontynuując artystyczne poszukiwania Glucka, tworzył dramaty muzyczne, z których najsłynniejsze to Lohengrin, Tristan i Izolda, misterium sceniczne Parsifal oraz tetralogia Pierścień Nibelunga. Wagner zasłynął też jako nowator w dziedzinie harmonii, wykorzystując maksymalnie możliwości tkwiące w systemie dur-moll, oraz w sztuce orkiestracji, m.in. konstruując i wykorzystując tubę wagnerowską. Richard Wagner do dziś wzbudza kontrowersje głównie ze względu na swoje szowinistyczne i antysemickie pisma polemiczne. Szczegółowo omawia tę kwestię jego prawnuk, bardzo krytycznie oceniający rolę dzieła i poglądów Wagnera w ukształtowaniu nazistowskiej ideologii. Jako muzykolog zwraca uwagę na to, że skoro pradziadek komponował utwory do własnych librett, traktując je jako posłannictwo dziejowe, to nie można abstrahować od jego ideologii, traktując te dzieła jakby były muzyką instrumentalną, bez tekstu. Wagner uznawany jest za jednego z najwybitniejszych przedstawicieli niemieckiej muzyki XIX wieku oraz jednego z największych twórców w historii opery. Jego dzieła realizują koncepcję synkretycznego dzieła sztuki (Gesamtkunstwerk), w którym w całość sceniczną stapiają się stworzone przez jednego artystę muzyka, tekst i pomysły scenograficzne. Ze źródeł literackich wyprowadził Wagner sposób traktowania motywów (leitmotiv), przekształcanych w taki sposób, by stanowiły zasadnicze oparcie dla materiału melodycznego i rytmicznego całej opery. Pracując nad poszerzeniem możliwości brzmieniowych orkiestry, wprowadzał do obsady rzadko stosowane instrumenty (m.in. tzw. tuby wagnerowskie). Posługiwał się zarówno polifonią, jak i homofonią, zmierzał do wyciągnięcia ostatecznych konsekwencji z systemu dur-moll, rozbudowując chromatykę, stosując niespotykane współbrzmienia i połączenia akordowe (słynny akord tristanowski pojawiający się w Tristanie i Izoldzie).

Joyce DiDonato (ur. jako Joyce Flaherty 13 lutego 1969 w Prairie Village, stan Kansas, Stany Zjednoczone) – amerykańska śpiewaczka operowa, znana z partii w operach Händla, a także Mozarta i Rossiniego. Laureatka Nagrody Grammy za rok 2012 w kategorii: Best Classical Vocal Solo.

Philippe Jaroussky (ur. 13 lutego 1978 roku w Maisons-Laffitte) – francuski śpiewak operowy, kontratenor. Wykształcenie muzyczne zdobywał w konserwatorium w Wersalu, gdzie studiował grę na skrzypcach i fortepianie, harmonię i kontrapunkt. Zafascynowany występem kontratenora Fabrice'a di Falco, którego miał okazję wysłuchać na koncercie muzyki barokowej w jednym z kościołów w Paryżu, postanowił bliżej poznać ten rodzaj śpiewu. W 1996 roku rozpoczął naukę śpiewu u Nicole Fallien, następnie kształcił się w tym kierunku na wydziale muzyki dawnej w konserwatorium paryskim u Michela Laplenie, Kennetha Weissa i Sophie Boulin. Jako kontratenor zadebiutował w roku 1999 na festiwalu w Royaumont partią Ismaela w oratorium Alessandra Scarlattiego „Sedecia, rè di Gerusalemme”. Występ Jaroussky'ego został znakomicie przyjęty przez publiczność i zaowocował kontraktem z wytwórnią płytową Virgin Classics. Kilka lat później wyjątkowe możliwości wokalne śpiewaka doceniło także jury Victoires de la Musique Classique, przez które został ogłoszony operową rewelacją roku 2004. W 2009 roku jury festiwalu towarzyszącego Międzynarodowym Targom Muzycznym MIDEM w Cannes przyznało mu Midem Classical Awards 2009 w dwóch kategoriach: Artysta roku oraz Muzyka barokowa (za album Carestini - The Story of a Castrato). W repertuarze Jaroussky'ego znajdują się m.in. utwory Monteverdiego, Händla i Vivaldiego. Regularnie współpracuje z Jeanem Tubérym, Markiem Minkowskim, René Jacobsem, Fabiem Biondim i zespołami Ensemble La Fenice, Ensemble Matheus, Les Arts Florissants, Les Musiciens du Louvre oraz Europa Galante. Jest współzałożycielem Artaserse Ensemble. Koncertuje w największych salach operowych na całym świecie.

Leopold Godowski (Leopold Godowsky; ur. 13 lutego 1870 w Żoślach, zm. 21 listopada 1938 w Nowym Jorku) – amerykański pianista, kompozytor i pedagog. Debiutował w wieku 9 lat w Wilnie, następnie odbył tournée po Polsce, Rosji i Niemczech. W 1884 podjął studia u E. Rudolffa w Berlinie oraz Saint-Saënsa w Paryżu (1887–1890). W 1890 wyjechał do Stanów Zjednoczonych, gdzie pracował jako pedagog w Filadelfii i Chicago. Po występie w Berlinie w grudniu 1900, gdzie odniósł olbrzymi sukces został obwołany jednym z największych współczesnych pianistów i następcą Liszta; otrzymał tam klasę fortepianu. W 1909 został powołany na kierownika klasy mistrzowskiej w Akademii der Tonkunst w Wiedniu. W marcu 1911 występował w Polsce, w 1914 opuścił Europę i ponownie zamieszkał w USA. Koncertował w Ameryce Południowej i Azji, a po wojnie w Europie. W 1926 wystąpił ponownie w Polsce. 25 kwietnia 1930 uległ paraliżowi, który uniemożliwił mu dalszą karierę pianistyczną. Zmarł 21 listopada 1938 w Nowym Jorku. Godowski przeszedł do historii także jako autor wirtuozowskich transkrypcji i parafraz koncertowych. Najsłynniejsze z nich to Studia na tle Etiud Chopina, trzy Metamorfozy symfoniczne na tematy Walców Johanna Straussa oraz seria Renaissance oparta na utworach francuskich klawesynistów.