Witold Roman Lutosławski (ur. 25 stycznia 1913 w Warszawie, zm. 7 lutego 1994 tamże) – polski kompozytor i dyrygent, także pianista. Kawaler Orderu Orła Białego. Jeden z najwybitniejszych...
Witold Roman Lutosławski (ur. 25 stycznia 1913 w Warszawie, zm. 7 lutego 1994 tamże) – polski kompozytor i dyrygent, także pianista. Kawaler Orderu Orła Białego. Jeden z najwybitniejszych polskich kompozytorów XX wieku. Jest klasykiem muzyki XX wieku, tak jak Bela Bartók, Siergiej Prokofiew czy Olivier Messiaen. Muzykolodzy wyróżniają w jego twórczości kilka okresów. Wczesne utwory, takie jak Wariacje symfoniczne (1938), I Symfonia (1947) czy Uwertura smyczkowa (1949) zalicza się do nurtu neoklasycznego. Mała suita (1950) i Koncert na orkiestrę (1954) są najwyraźniejszym przejawem zainteresowania Lutosławskiego polskim folklorem. Pięć pieśni do słów Kazimiery Iłłakowiczówny (1957) rozpoczyna okres „dodekafoniczny”, charakteryzujący się wykorzystywaniem - jak w Muzyce żałobnej (1958) - techniki serialnej. Bardzo indywidualnym wyznacznikiem techniki kompozytorskiej Lutosławskiego w następnym okresie, rozpoczętym Grami weneckimi (1961), był aleatoryzm kontrolowany, oznaczający wprowadzenie elementu przypadku w strukturę rytmiczną, przy zachowaniu ścisłej organizacji wysokości dźwięków. Podsumowanie wieloletnich prób wypracowania swoistego modelu formalnego rozpoczyna się od II Symfonii (1967) i Livre pour orchestre (1968). Polega on na następstwie dwóch faz rozwojowych, z których pierwsza ma charakter części wstępnej, w drugiej zaś następuje właściwe rozwinięcie głównej idei kompozycji. W utworze Mi-parti (1976) pojawia się jeszcze jeden swoisty dla Lutosławskiego pomysł konstrukcyjny, polegający na wprowadzeniu kilku zazębiających się wątków dźwiękowych, które tworzą „łańcuchową” strukturę. Najwyraźniej ta zasada formalna występuje w trzech kompozycjach zatytułowanych Łańcuch i oznaczonych kolejnymi numerami. Przy wszystkich jednak różnicach pomiędzy utworami różnych okresów twórczych i ciągłym rozwoju swojego języka, Witold Lutosławski pozostaje rzadkim w naszych czasach przypadkiem kompozytora o wyraźnie określonym, bardzo indywidualnym obliczu stylistycznym w całej swej twórczości. Nie należał do żadnej „szkoły” kompozytorskiej, nie poddawał się trendom czy modom, nie podtrzymywał tradycji, ani nie brał udziału w awangardowych rewolucjach. Był jednak zarazem i awangardzistą, i kontynuatorem tradycji. Wśród rozdroży estetycznych drugiej połowy XX wieku znalazł sobie własną drogę, którą konsekwentnie podążał, wiedziony nieomylnym smakiem artystycznym. Jego muzyka jest wzorcowym przykładem idealnego wyważenia proporcji pomiędzy formą i treścią, intelektem i emocją. Jej doskonałość zapewniła Lutosławskiemu stałe miejsce wśród największych twórców XX wieku.
Agata Zubel
1978-01-25
Agata Zubel-Moc, także Agata Zubel (ur. 25 stycznia 1978 we Wrocławiu) – polska kompozytorka, śpiewaczka i pedagog. Laureatka licznych nagród zarówno jako wokalistka, jak i...
Agata Zubel-Moc, także Agata Zubel (ur. 25 stycznia 1978 we Wrocławiu) – polska kompozytorka, śpiewaczka i pedagog. Laureatka licznych nagród zarówno jako wokalistka, jak i kompozytorka. Dokonuje wielu prawykonań i nagrań dzieł współczesnych kompozytorów. Urodziła się we Wrocławiu, gdzie ukończyła z wyróżnieniem Primus Inter Pares studia kompozytorskie w Akademii Muzycznej im. Karola Lipińskiego w klasie Jana Wichrowskiego oraz wokalne pod kierunkiem Danuty Paziuk-Zipser. W szkole podstawowej i średniej grała na perkusji, co pozwalało jej na bardziej sonorystyczne podejście do muzyki. Następnie kontynuowała studia w Conservatorium Hogeschool Enschede w Holandii oraz na licznych kursach. Była stypendystką m.in. Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego (2000–2002), Zarządu Miasta Wrocławia (2001–2002), Ernst von Siemens Musikstiftung (2001) oraz Fundacji Edukacji Międzynarodowej (2002). Od 2002 jest wykładowcą Akademii Muzycznej we Wrocławiu. W 2004 roku uzyskała tytuł doktora sztuk muzycznych. Jako wokalistka brała udział w wielu wydarzeniach muzycznych. Współtworzy z Cezarym Duchnowskim duet ElettroVoce. Współpracowała z takimi zespołami, jak Klangforum Wien, musikFabrik, London Sinfonietta, Eighth Blackbird Ensemble, Seattle Chamber Players. Latem 2004 roku uczestniczyła w eksperymentalnym projekcie improwizacji podczas koncertu zamówionego przez organizatorów Darmsztadzkich Międzynarodowych Letnich Kursów Nowej Muzyki. W jej repertuarze specjalne miejsce zajmuje muzyka najnowsza. Dokonała wielu prawykonań i nagrań dzieł współczesnych twórców, dała się również poznać jako wykonawczyni Chantefleurs et Chantefables W. Lutosławskiego (Musica Polonica Nova 2006), DW9 B. Langa (Warszawska Jesień 2004), Gwiazdy Zygmunta Krauzego (adaptacja elektroakustyczna C. Duchnowskiego w Teatrze Polskim we Wrocławiu 2005) czy też roli Fedry w operze Dobromiły Jaskot pod tym samym tytułem (Teatr Wielki-Opera Narodowa 2006). Koncertowała także za granicą: we Włoszech, w Belgii, Szwajcarii, Francji, Holandii, Austrii, Portugalii, Niemczech, Wielkiej Brytanii, Irlandii, Rosji, na Ukrainie, Litwie i Łotwie, w Grecji, Danii, Szwecji, Norwegii, Finlandii, Korei Południowej, Kanadzie i Stanach Zjednoczonych.