Georg Friedrich Händel (ur. 23 lutego 1685 w Halle, zm. 14 kwietnia 1759 w Londynie) – niemiecki kompozytor późnego baroku, który dokonał syntezy barokowych osiągnięć...
Georg Friedrich Händel (ur. 23 lutego 1685 w Halle, zm. 14 kwietnia 1759 w Londynie) – niemiecki kompozytor późnego baroku, który dokonał syntezy barokowych osiągnięć muzycznych, zwłaszcza niemieckich, włoskich i angielskich. W 1727 roku stał się poddanym Wielkiej Brytanii. Jest narodowym kompozytorem tego kraju. Komponował liczne gatunki muzyki baroku, między innymi opery i oratoria. Händel zaliczany jest do najwybitniejszych twórców muzyki późnego baroku. Händel jest uważany za jednego z największych kompozytorów epoki barokowej. W jego kompozycjach pojawia się większość ówczesnych gatunków muzycznych, w tym opery (w stylu włoskiego gatunku opera seria) i oratoria. W utworach Händla rola polifonii została zredukowana na rzecz faktury łączącej polifonię z homofonią. W jego dziełach można jednak spotkać także kunsztowne wykorzystanie głosów, np. w poczwórnej fudze z Alexander’s Feast. Melodyka dzieł Händla charakteryzuje się wyrazistością. Wpłynęły na nią muzyczne style krajów, w których przebywał. Ponadto na kompozycje Händla w silny sposób oddziałała muzyka taneczna. Na podkreślenie zasługuje również wykorzystywanie orkiestry w dziełach chóralnych Händla oraz instrumentacja jego kompozycji. W operze Juliusz Cezar w Egipcie oraz w oratorium Alexander Balus – w związku z dalekowschodnią tematyką – kompozytor wprowadził harfy i mandoliny. W oratorium Saul włączył do zespołu instrumentalnego rzadko używany wówczas carillon, który szczególnie słychać w momencie „tańca kobiet izraelskich”. Händel na obrazie Philipa Merciera, Händel znany jest przede wszystkim ze swoich licznych oratoriów. Rozwinął nowy, barokowy gatunek muzyczny, jakim było właśnie oratorium. Późniejsi twórcy oratoriów, jak np. Joseph Haydn, nawiązywali do twórczości Händla. Przyczynił się także do rozwoju angielskiej muzyki sakralnej, zwłaszcza anthemu (hymn). Napisał on dwa cykle anthemów (Chandos Anthems i Coronation Anthems). W swoich hymnach Händel, choć nawiązywał do wcześniejszych dzieł angielskich twórców, to jednak rozwinął tradycyjne anthem kantatowe. W znanych dziełach Water Music (1717) i Muzyka dla Królewskich Ogni Sztucznych (1749) Händel znacząco rozbudował sekcję instrumentów dętych, co stanowiło rzadkość dla barokowej muzyki instrumentalnej. Było to związane z wykonaniem wspomnianych dzieł na wolnym powietrzu. Również dokonania Händla z zakresu oper są istotne. W jego niektórych operach bowiem, jak np. w Orlando, nastąpił wzrost składnika dramatycznego, co poprzedzało reformę operową Glucka. Ponadto część arii operowych Händla, np. z opery Agrippina, została skomponowana w stylu monofonicznym, z silnym wyakcentowaniem jednej linii melodycznej, co stanowiło zapowiedź nowego stylu muzycznego galant. Jedną ze specyficznych cech muzyki händlowskiej są częste zapożyczenia, zarówno z własnych, jak i cudzych kompozycji. Większość zapożyczeń Händla pochodzi z jego własnych dzieł[60]. W ówczesnych czasach praktyka zapożyczeń była powszechnie stosowana przez kompozytorów. Własne kompozycje Händel nierzadko wykorzystywał ponownie lub przekształcał, na przykład jeden z koncertów Concerti a due cori jest instrumentalną kompilacją jego wcześniejszych dzieł (np. Ody na urodziny królowej Anny, Mesjasza), jednak bardziej kontrowersyjne wydają się liczne zapożyczenia z utworów innych kompozytorów (np. Carissimiego, Telemanna, Stradelli, Keisera, Muffata, Uria). Na przykład w Dettingen Te Deum Händel wykorzystał Te Deum Uria, które mógł kupić podczas pobytu w Italii, w The Occasional Oratorio Händel dosłownie zacytował ustęp z Musique de Table Telemanna. Jednak nie wszystkie zapożyczenia Händla z cudzych utworów były dosłowne – często przerabiał on i udoskonalał zapożyczony materiał muzyczny. Fragmenty dzieł innych kompozytorów, jakie Händel wykorzystywał, nie zaburzały stylu jego kompozycji, ponieważ korzystał tylko z tych utworów, które postrzegał jako bliskie własnej muzyce.
