KALENDARIUM LISTOPAD

Jakob Ludwig Felix Mendelssohn Bartholdy (ur. 3 lutego 1809 w Hamburgu, zm. 4 listopada 1847 w Lipsku) – niemiecki kompozytor okresu romantyzmu. Pierwszą symfonię Mendelssohn napisał w wieku piętnastu lat, a gdy miał siedemnaście skomponował uwerturę koncertową do Snu nocy letniej Szekspira, który jest jego najbardziej znanym utworem. Dzieło to dokończył w roku 1842, komponując pozostałe części suity: Intermezzo, Nocturne, Dance, Scherzo i Marsz weselny, który rozsławił cały utwór. W 1827 wystawiono po raz pierwszy jego operę, Die Hochzeit des Camacho. W 1830 Mendelssohn napisał uwerturę koncertową Hebrydy, utwór popularny do dzisiaj. Inspiracją do niego były podróże do Szkocji, które odbył pod koniec lat 20. XIX wieku. Podobne źródło można wskazać w przypadku III Symfonii (Symfonia Szkocka), która była pisana z przerwami od 1830 do 1842 roku. W czasie swego życia Mendelssohn często podróżował po Europie; wizyta we Włoszech zainspirowała jedno z jego najbardziej znanych dzieł, IV Symfonię, której ostateczna wersja została ukończona w 1834 r. W sumie Mendelssohn skomponował pięć symfonii, a także m.in. dwa koncerty fortepianowe – g-moll (1831) i d-moll oraz słynny koncert skrzypcowy e-moll, który dzisiaj jest uważany za żelazny repertuar młodych skrzypków. Oprócz muzyki symfonicznej Mendelssohn komponował również muzykę kameralną. Do tego nurtu twórczości należy oktet smyczkowy z 1825, kwartety smyczkowe, trio fortepianowe oraz solowa muzyka fortepianowa (Pieśni bez słów). W twórczości kompozytora nie brakuje też muzyki religijnej – części mszalnych, kantat, chorałów, a wśród nich duże formy wokalno-instrumentalne – oratoria Święty Paweł z 1836 i Eliasz 1846. Widoczny w nich jest duży wpływ twórczości Bacha. Zresztą Mendelssohnowi muzyka Bacha zawdzięcza swój wielki powrót na sceny koncertowe, ponieważ do tego czasu pozostawała ona praktycznie nieznana szerszej publiczności. Wielkim sukcesem stało się wykonanie w 1829 pod kierunkiem Mendelssohna Pasji według św. Mateusza Bacha; było to pierwsze wykonanie tego utworu od śmierci kompozytora. Osiągnięcia kompozytorskie Mendelssohna dotyczą przede wszystkim formy. Należy do nich między innymi stworzenie romantycznego typu koncertu, innego niż w stylu brillant – z 3 częściami wykonywanymi bez przerw, bez ekspozycji orkiestry i wirtuozowskiej kadencji solisty. Jego Pieśni bez słów są wzorem romantycznej liryki instrumentalnej. Mendelssohn pod koniec życia był chory, prawdopodobnie śmierć jego siostry Fanny w maju 1847 przyczyniła się również do rozwoju depresji. Felix Mendelssohn zmarł w wieku 38 lat. Pierwsze wykonanie Marsza Weselnego odbyło się na ślubie Dorothy Carew i Toma Daniela w kościele św. Piotra w Tiverton 2 czerwca 1847. Już po jego śmierci w kaplicy królewskiej St. James's Palace w Londynie podczas ślubu księżnej Wiktorii Koburg (najstarszej córki królowej Wiktorii) z księciem Fryderykiem Hohenzollernem (późniejszym cesarzem Niemiec) po raz pierwszy na ślubie pary królewskiej, 25 stycznia 1858, wykonano znany Marsz Weselny Mendelssohna. Wyboru utworu dokonała panna młoda.

Gabriel Urbain Fauré (ur. 12 maja 1845 Pamiers, zm. 4 listopada 1924 w Paryżu, pochowany na Cmentarzu Passy) – francuski kompozytor i organista. W latach 1854-1864 studiował w szkole muzycznej L. Niedermeyera, gdzie jego profesorem gry na fortepianie był Camille Saint-Saëns, po czym został organistą w kościele St. Sauveur w Rennes; po 1870 był w Paryżu organistą kościołów St. Honore d’Eylau, St. Sulpice i od 1877 św. Magdaleny. W 1896 został na miejsce J. Masseneta profesorem kompozycji w Konserwatorium Paryskim, a w 1905 – dyrektorem tej uczelni (do 1920). Jego uczniami byli m.in. M. Ravel, Ch. Koechlin, F. Schmitt, J. Roger-Ducasse, A. Caplet, N. Boulanger, É. Vuillermoz, G. Enescu. Pod koniec życia ogłuchł. Fauré był mistrzem małych form, stąd przewaga w jego twórczości pieśni i utworów fortepianowych. Miał ogromną inwencję melodyczną, wrażliwość harmoniczną, poczucie proporcji, nie ulegając żadnym wpływom, doprowadził swoją sztukę do klasycznej prostoty i klarowności. Zwłaszcza we Francji zdobył sobie wysoką pozycję. Wraz z Césarem Franckiem reprezentuje narodową muzykę francuską. Prócz znakomitych pieśni i utworów fortepianowych, napisał sławną sonatę skrzypcową op. 13 i drobne liryki skrzypcowe, trio fortepianowe, dwa kwartety i kwintety fortepianowe, suitę orkiestralną, symfonię d-moll, utwory chóralne z orkiestrą, w końcu utwory religijne i mszę na 3 głosy żeńskie z organami. Odznaczony został Legią Honorową, kolejno w stopniu kawalera (1890), oficera (1903), komandora (1910), wielkiego oficera (1920) i krzyżem wielkim (1923). Od władcy Hiszpanii otrzymał Order Izabeli Katolickiej (1908), a od księcia Monako Wielką Wstęgę Orderu św. Karola (1913).