KALENDARIUM WRZESIEŃ

Sir Georg Solti, właśc. György Stern (ur. 21 października 1912 w Budapeszcie, zm. 5 września 1997 w Antibes) – węgierski dyrygent pochodzenia żydowskiego, przyjął obywatelstwo brytyjskie. Studiował w budapeszteńskiej Liszt Academy (A Liszt Ferenc Zeneművészeti Egyetem) fortepian u Ernsta von Dohnányi i Béli Bartóka oraz kompozycję u Zoltána Kodálya. W latach 1930–1939 był dyrygentem opery w Budapeszcie. W latach 1945–1951 działał w Monachium. W 1952 został dyrektorem opery we Frankfurcie nad Menem. W latach 1961–1971 był dyrektorem muzycznym opery Covent Garden w Londynie, z której uczynił jeden z czołowych teatrów operowych świata. Od 1973 kierował Operą Paryską, a w latach 1969–1991 prowadził Chicago Symphony Orchestra. Dyrygował najważniejszymi orkiestrami na świecie, nagrywając z nimi liczne płyty. Do historii fonografii przeszło pierwsze nagranie Pierścienia Nibelunga Wagnera, zrealizowane z Wiener Philharmoniker, nagrywał także dzieła Mozarta, symfonie Beethovena i wielu innych. Otrzymał Order Imperium Brytyjskiego. 31-krotny zdobywca nagrody Grammy. W 1992 został laureatem prestiżowej duńskiej Nagrody Fundacji Muzycznej Léonie Sonning. Planetoida (6974) Solti została nazwana jego imieniem.

John Cage (ur. 5 września 1912 w Los Angeles, zm. 12 sierpnia 1992 w Nowym Jorku) – amerykański kompozytor muzyki współczesnej. W swych ekstrawaganckich realizacjach poszedł dalej niż jakikolwiek inny kompozytor współczesny. Przykładami utworów, które zainicjowały dyskusję o granicach muzyki były Tacet 4' 33" – 4 minuty i 33 sekundy ciszy, „granej” przez orkiestrę lub jakikolwiek instrument czy zespół, lub też Imaginary Landscape No. 4, w którym muzyką są dźwięki dobiegające z 12 radioodbiorników obsługiwanych przez 24 osoby regulujące długość fal oraz głośność. Wszystkie te dokonania nie były żartami, lecz miały, według kompozytora, istotne – filozoficzne i kulturowe – uzasadnienie. Od lat czterdziestych pozostawał pod wpływem filozofii Wschodu – buddyzmu zen oraz księgi Yijing, która stała się dla niego uzasadnieniem słuszności wprowadzenia do kompozycji przypadku. Zrewolucjonizowało to muzykę w latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych, stanowiąc atrakcyjną alternatywę dla serializmu. John Cage od dzieciństwa uczył się gry na fortepianie. Jego dalsza edukacja muzyczna obejmowała tradycyjne studia w konserwatorium Pomona College oraz własne poszukiwania twórcze w czasie licznych podróży. Cage odwiedzał kraje wschodnie: Filipiny, Koreę, Laos, a nawet wyspy Riukiu i wyspę Kingmanriff na Pacyfiku. Od 1944 trwała nieprzerwana współpraca artystyczna i związek partnerski między Cage’em i Merce’em Cunninghamem – wybitnym choreografem i tancerzem amerykańskim. Mieszkali wspólnie w Nowym Jorku aż do dnia śmierci kompozytora. Był wegetarianinem. Mistrzami Cage’a byli Arnold Schönberg, Erik Satie, Marcel Duchamp, wiele idei zaczerpnął też od Henry’ego Cowella. Z wpływów Schönberga wynikało dążenie do totalnej organizacji dzieła muzycznego (zobacz serializm) we wczesnych utworach. Pokrewieństwo z Satie’em demonstrowało się odwrotną skłonnością do swobody, zaprogramowanego chaosu, traktowania muzyki jako formy zabawy. Wpływy Cowella uwidoczniły się w intensywnym użyciu instrumentów perkusyjnych oraz preparowanych instrumentów. Właśnie preparowany fortepian stał się ulubionym instrumentem Cage’a. Cage wynalazł wiele sposobów jego preparowania, spośród których najbardziej pospolitym było zakładanie na struny stalowych nakrętek. Znaczący fragment twórczości Cage’a inspirowany był muzyką elektroniczną. Cage znany był także z eksperymentów łączących gatunki muzyczne. Utwór Musicircus (Muzycyrk) jest happeningiem, w którym wykorzystał wszystkie gatunki: od muzyki poważnej przez jazz i rock do musicalu, a to wszystko w połączeniu z pantomimą i filmem.