KALENDARIUM WRZESIEŃ

Isaac Stern (ur. 21 lipca 1920 w Krzemieńcu, zm. 22 września 2001 w Nowym Jorku) – amerykański wirtuoz skrzypiec pochodzenia żydowskiego. Urodził się w Krzemieńcu (dawne województwo wołyńskie w Polsce), lecz już w pierwszym roku życia syna jego rodzice przeprowadzili się do San Francisco, gdzie dorastał. Naukę gry na skrzypcach rozpoczął w wieku trzech lat, jego nauczycielem był Louis Persinger i Naoum Blinder. Pierwszy koncert dał w 1934. W czasie II wojny światowej grał dla aliantów. Po wojnie w dalszym ciągu koncertował, nagrywał, a także zajął się odkrywaniem młodych talentów, z których najsłynniejsi to Yo-Yo Ma, Jian Wang, Itzhak Perlman i Pinchas Zukerman. Powszechną popularność przyniosło mu wykonanie utworów w filmie Skrzypek na dachu. W 1999 wydał pamiętniki pt. My First 79 Years. Zmarł w 2001 wskutek niewydolności serca.

Jan Stanienda (ur. 22 stycznia 1953 w Bytomiu, zm. 22 września 2021) – polski skrzypek i kameralista. Studiował w Akademii Muzycznej w Warszawie w klasie skrzypiec Krzysztofa Jakowicza. Od 1975 członek, a od 1977 solista i koncertmistrz Polskiej Orkiestry Kameralnej Jerzego Maksymiuka. Kierownik artystyczny Orkiestry Kameralnej "Leopoldinum" (1993-1995), współzałożyciel i dyrektor artystyczny Orkiestry Kameralnej "Wratislavia" (1996). Pomysłodawca i dyrektor artystyczny corocznego wrocławskiego Festiwalu Muzyki Kameralnej "Wieczory w Arsenale" (od 1997). Dyrektor artystyczny corocznych Europejskich Warsztatów Muzycznych i Letnich Warsztatów Orkiestrowych w Kołobrzegu (od 2005). Współpraca ze światowej sławy artystami: Yehudi Menuhinem, Maurice'em André, Michalą Petri, Wandą Wiłkomirską, Barbarą Hendricks, Andriejem Gridczukiem, Guyem Touvronem i in. Występy we wszystkich krajach Europy oraz m.in. Nowym Jorku, Osace i Tokio. Jest laureatem Wrocławskiej Nagrody Muzycznej za sezon 2005/2006.

fot. wieczorywarsenale.pl źródło - culture.pl

Andrea Bocelli (ur. 22 września 1958 w Lajatico) – włoski śpiewak, tenor, kompozytor, autor piosenek, producent muzyczny i multiinstrumentalista. Jest najlepiej sprzedającym się śpiewakiem na świecie i jednym z artystów z największą liczbą sprzedanych wydawnictw muzycznych w historii. Wszystkie jego albumy sprzedały się w nakładzie ponad 75 milionów egzemplarzy na całym świecie. Zdobył wiele prestiżowych nagród muzycznych i filmowych. Andrea urodził się w rodzinie Alessandro i Edi Bocellich. Od urodzenia Bocelli miał problemy ze wzrokiem, zdiagnozowano u niego wrodzoną jaskrę. Bocelli dorastał na swojej rodzinnej farmie, gdzie sprzedawał maszyny rolnicze i robił wino w małej wiosce La Sterza, frazione Lajatico, Toskania, Włochy, około 40 km na południe od Pizy. Matka Bocellego i młodszy brat Alberto nadal mieszkają w domu rodzinnym. Ojciec Bocellego zmarł w 2000 roku. Jako młody chłopak Bocelli wykazał wielką pasję do muzyki. Jego matka powiedziała, że muzyka jest jedyną rzeczą, która go cieszy. W wieku 6 lat Bocelli rozpoczął naukę gry na fortepianie, a później uczył się gry na flecie, saksofonie, trąbce, puzonie, gitarze i perkusji. Następnie, gdy jego niania, Oriana, dała mu pierwszą płytę Franco Corellego, Bocelli zaczął myśleć, by zostać tenorem. Mając siedem lat, był w stanie rozpoznać słynne głosy tamtych czasów i próbował je naśladować. W wieku dwunastu lat doznał wylewu krwi do mózgu, kiedy grał w piłkę nożną, w wyniku czego całkowicie utracił wzrok. Bocelli spędzał czas na śpiewaniu. Pierwszy koncert dał w małej wiosce niedaleko miejsca, w którym się urodził. W wieku 14 lat wygrał swój pierwszy konkurs piosenki, Margherita d’Oro w Viareggio, gdzie wykonał piosenkę „O sole mio”. Po skończeniu szkoły średniej w 1980 r. studiował prawo w Pizie. Bocelli zarabiał wtedy, grając wieczorami w barach na fortepianie. Po ukończeniu studiów przez rok odbywał praktykę prawniczą. W 1987 spotkał swoją przyszłą żonę Enricę. Do jego dyskografii należy trzynaście albumów studyjnych, w tym osiem kompletnych oper: Cyganeria, Tosca, Trubadur, Werter, Pajace, Rycerskość wieśniacza, Carmen, Romeo i Julia oraz Andrea Chénier. Mając 34 lata, w 1992 roku ożenił się z Enricą Cenzatti, ich małżeństwo przetrwało 10 lat. Z Enricą ma dwóch synów, Amosa (1995) oraz Matteo (ur. 8 października 1997), który również jest wokalistą. 21 marca 2012 r. urodziła się mu córka Virginia, którą ma ze swoją nową partnerką Veronicą Berti. Z Veronicą ożenił się 21 marca 2014 r., ślub odbył się w Sanktuarium Montenero w Livorno. Ze względu na niedostateczną technikę wokalną Bocelli występuje głównie na stadionach i w wielkich salach koncertowych oraz w telewizji, gdzie ograniczenia jego walorów głosowych mogą zostać do pewnego stopnia zatarte przez użycie systemów nagłośnieniowych oraz staranną realizację dźwięku. Rzadko natomiast występuje w spektaklach operowych, które zresztą spotykają się z ogólnie negatywną opinią znawców. Zauważa się między innymi nieprawidłową technikę oddychania, niewłaściwe frazowanie oraz brak zaangażowania emocjonalnego w muzykę. Braki te jednak nie są widoczne w repertuarze, w którym Bocelli czuje się bardziej komfortowo, mianowicie w popularnej piosence włoskiej. Hiszpański tenor Plácido Domingo określił Bocellego jako wielki talent artysty z kręgu kultury pop, który nie jest jednak śpiewakiem operowym.

fot. Jakub Janecki

Henryk Bolesław Szeryng (ur. 22 września 1918 w Warszawie, zm. 3 marca 1988 w Kassel) – meksykański skrzypek pochodzenia polskiego, który w czasie II wojny światowej osiadł na stałe w Meksyku; w 1946 roku został tam naturalizowany. Pochodził z rodziny żydowskiej. Był drugim dzieckiem Szymona Serek-Szerynga (1885 - 1944) i Salome Aliny Szeryng-Woznickiej z domu Szwajs (1887 - 1969). Ojciec Szymon Szeryng był przedsiębiorcą i zapalonym śpiewakiem-amatorem, właścicielem dwóch warszawskich kin „Atlantic” i „Imperial” oraz zarządcą lasów w województwie wołyńskim. Działał w żydowskich warszawskich organizacjach charytatywnych. Był oficerem rezerwy Wojska Polskiego. Zginął 1 sierpnia 1944 r. podczas powstania w getcie. Matka, Salome Alina Szeryng była utalentowaną pianistką koncertową. Jako pierwsza uczyła muzyki swego 5 letniego syna Henryka. Podczas II wojny światowej została prezesem Polskiego Czerwonego Krzyża we Francji. Starszy brat Henryka Szerynga, Georges Szeryng (1910 - 1989) studiował grę na skrzypcach oraz śpiew, a także inżynierię mechaniczną i prawo. W późniejszym czasie został adwokatem i pod koniec II wojny światowej zamieszkał w Paryżu. Dom rodziny Szeryngów w Warszawie przed wojną znajdował się przy ulicy Zielnej 24, w miejscu gdzie obecnie znajduje się Pałac Kultury i Nauki. Jako 5-letnie dziecko pobierał naukę gry na fortepianie od swej matki, następnie jako 7-latek zaczął uczyć się gry na skrzypcach u M. Frenkela w Warszawie. W wieku 8 lat za namową Bronisława Hubermana wyjechał do Berlina, by studiować grę skrzypcową u W. Hessa, Carla Flescha a następnie w Paryżu u Jacques'a Thibaud i Gabriela Bouillon. Studiował również w Paryżu kompozycję u Nadii Boulanger. Debiutował w Filharmonii Warszawskiej w 1933 wykonaniem Koncertu Skrzypcowego Brahmsa, wzbudzając powszechny podziw swą wirtuozerią. W tym czasie odbył tournée po Bukareszcie, Wiedniu i Paryżu, zdobywając uznanie publiczności i krytyki muzycznej. W czasie II wojny światowej był oficerem łącznikowym i tłumaczem (znał 7 języków) rządu polskiego na uchodźstwie. Występował również z koncertami dla żołnierzy alianckich w obozach wojskowych i szpitalach polowych. Towarzyszył Władysławowi Sikorskiemu podczas misji w Meksyku, gdzie pozostał do czasów powojennych i przyjął obywatelstwo meksykańskie. Wykładał w klasie skrzypiec na Narodowym Uniwersytecie Meksyku. W połowie lat 50. ponownie wrócił jako skrzypek na światowe estrady spotykając się z uznaniem publiczności i krytyków. Występował z najsłynniejszymi orkiestrami i dyrygentami w całej Europie, obu Amerykach, Afryce i Azji. W swoim repertuarze miał ponad 40 koncertów i kilkadziesiąt sonat kompozytorów wszystkich epok. Sławę przyniosły mu interpretacje koncertów Bacha, Beethovena, Brahmsa, Mendelssohna-Bartholdy'ego, Mozarta, Paganiniego, Czajkowskiego, Wieniawskiego, a także twórców XX wieku – Bartóka, Berga, Chaczaturiana, Prokofjewa, Szymanowskiego, Sibeliusa. Henryk Szeryng miał szeroki repertuar muzyki współczesnej, wielu kompozytorów pisało dla niego nowe utwory m.in. Manuel María Ponce, Peter Racine Fricker, Camargo Guarnieri, Rodolfo Halffter, Jean Martinon, Benjamin Lees, Carlos Chávez, Julián Carrillo, Roman Haubenstock-Ramati. Nagrał ogromną liczbę płyt dla firm RCA, Decca, Philips, Deutsche Grammophon, Mercury. Otrzymały one sześciokrotnie Grand Prix du Disque (m.in. z koncertami Bacha, Beethovena, Brahmsa, Chaczaturiana, Cháveza, Czajkowskiego, Lalo, Prokofjewa i Sibeliusa). Szeryng był doradcą muzycznym przy UNESCO. Uczestniczył w pracach jury Konkursu im. Henryka Wieniawskiego w Poznaniu.

fot. z archiwum Andrzeja Wituskiego