KALENDARIUM MAJ

Eugène Ysaÿe (ur. 16 lipca 1858 w Liège, Belgia, zm. 12 maja 1931 tamże) – belgijski kompozytor i skrzypek. W latach 1886–1897 był profesorem konserwatorium w Brukseli. Był również dyrygentem oraz autorem koncertów i solowych utworów skrzypcowych. Uczeń m.in. Henryka Wieniawskiego. Uczył m.in. Nathana Milsteina. Z jego licznych kompozycji skrzypcowych, dziś najbardziej znane jest Sześć sonat na skrzypce solo. Każda z nich zadedykowana została jednemu z wielkich skrzypków.

Bedřich Smetana, Bedrzich Smetana (ur. 2 marca 1824 w Litomyšlu, zm. 12 maja 1884 w Pradze) – czeski kompozytor okresu romantyzmu. Smetana od młodości uczył się gry na fortepianie i skrzypcach, grywał również w amatorskim kwartecie smyczkowym, do którego należeli członkowie jego rodziny. Mimo początkowych oporów ze strony ojca, w latach 1840–1843 studiował muzykę w Pradze. Pracował tam jako nauczyciel muzyki, a w 1848 otrzymał pomoc finansową Ferenca Liszta na założenie własnej szkoły. W 1856 Smetana wyjechał do Szwecji gdzie uczył, prowadził orkiestrę i dawał koncerty kameralne. W 1863, po powrocie do Pragi otworzył po raz drugi szkołę muzyczną, gdzie miała być propagowana głównie muzyka czeska. W 1874 z powodu zapalenia kości stracił słuch, ale nie przestał komponować. W tym okresie skomponował większość poematów symfonicznych z cyklu Moja Ojczyzna (Má vlast, 1872–1879), także Kwartet smyczkowy „Z mojego życia” (z 1876). Oprócz tego napisał Trio fortepianowe i wiele utworów na fortepian solo, w tym polki i tańce czeskie. Do najbardziej znanych jego oper należą Sprzedana narzeczona (Prodaná nevěsta) z 1866, Dalibor i Dwie wdowy (Dvě vdovy) z 1874, Libusza (Libuše) z 1881, Czarcia ściana (Čertova stěna). Autorką librett do szeregu jego oper była Eliška Krásnohorská. Do międzynarodowej popularności Sprzedanej narzeczonej bardzo przyczynił się Gustav Mahler. Zobaczył tę operę w 1892 roku w Wiedniu i tak mu się spodobała, że 2 lata później wystawił ją w Hamburgu, potem wprowadził do repertuaru Opery Wiedeńskiej, a w 1907 roku do Metropolitan w Nowym Jorku. W Polsce wystawiono ją w roku 1902, potem dopiero w latach 60. W 1883 jego choroba psychiczna na tyle się nasiliła, że został umieszczony w szpitalu w Pradze, gdzie zmarł w następnym roku. Jego grób znajduje się na cmentarzu wyszehradzkim w Pradze. Smetana jest uważany za pierwszego kompozytora, który komponował muzykę specyficznie czeską w charakterze, jednocześnie wynosząc ją ponad przeciętność. Jego twórczość wywarła duży wpływ na Antonína Dvořáka.

Jules Émile Frédéric Massenet (ur. 12 maja 1842 w Saint-Étienne, zm. 13 sierpnia 1912 w Paryżu) – francuski kompozytor i pianista. Jego ojciec był przemysłowcem, matka pianistką i pierwszą nauczycielką muzyki. W 1848 został przyjęty do paryskiego Konserwatorium; studiował tam grę fortepianową u A. Laurenta, grę na organach u F. Benoista oraz kompozycję u A. Thomasa, którą ukończył w 1859 zdobywając główną nagrodę w konkursie absolwentów Konserwatorium. W trakcie studiów okazjonalnie grał zarobkowo na perkusji w orkiestrach Théâtre Lyrique i Opéra de Paris. W 1863 otrzymał stypendium Prix de Rome za swą kantatę David Rizzio. Podczas pobytu w Rzymie Massenet poznał Franciszka Liszta, u którego przez kolejne trzy lata pobierał nauki, doskonaląc swe umiejętności pianistyczne. W 1866 powrócił do Paryża, gdzie zaczął odnosić sukcesy dzięki swym operom takim jak La grand'Tante, Don César de Bazan, Marie-Magdeleine i Le Roi de Lahore. W 1878 został profesorem Konserwatorium Paryskiego; wykładał kontrapunkt, fugę i kompozycję. Kawaler (1876), oficer (1887) i komandor (1899) Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja). Wpływ na muzykę Masseneta mieli Giuseppe Verdi i Ryszard Wagner, zaś wpływy muzyki Masseneta można odnaleźć w twórczości włoskich werystów, Ruggero Leoncavalla i Pietro Mascagniego. Massene skomponował 25 oper, które stanowią trzon jego dorobku artystycznego. Najbardziej znaną jest Manon (1884), z librettem H. Meilhaca i Ph. Gille’a wg powieści ojca Prévosta Historia Manon Lescaut i Kawalera de Grieux. Komponował także kantaty, oratoria, suity i pieśni.

Gabriel Urbain Fauré (ur. 12 maja 1845 Pamiers, zm. 4 listopada 1924 w Paryżu, pochowany na Cmentarzu Passy) – francuski kompozytor i organista. W latach 1854-1864 studiował w szkole muzycznej L. Niedermeyera, gdzie jego profesorem gry na fortepianie był Camille Saint-Saëns, po czym został organistą w kościele St. Sauveur w Rennes; po 1870 był w Paryżu organistą kościołów St. Honore d’Eylau, St. Sulpice i od 1877 św. Magdaleny. W 1896 został na miejsce J. Masseneta profesorem kompozycji w Konserwatorium Paryskim, a w 1905 – dyrektorem tej uczelni (do 1920). Jego uczniami byli m.in. M. Ravel, Ch. Koechlin, F. Schmitt, J. Roger-Ducasse, A. Caplet, N. Boulanger, É. Vuillermoz, G. Enescu. Pod koniec życia ogłuchł. Fauré był mistrzem małych form, stąd przewaga w jego twórczości pieśni i utworów fortepianowych. Miał ogromną inwencję melodyczną, wrażliwość harmoniczną, poczucie proporcji, nie ulegając żadnym wpływom, doprowadził swoją sztukę do klasycznej prostoty i klarowności. Zwłaszcza we Francji zdobył sobie wysoką pozycję. Wraz z Césarem Franckiem reprezentuje narodową muzykę francuską. Prócz znakomitych pieśni i utworów fortepianowych, napisał sławną sonatę skrzypcową op. 13 i drobne liryki skrzypcowe, trio fortepianowe, dwa kwartety i kwintety fortepianowe, suitę orkiestralną, symfonię d-moll, utwory chóralne z orkiestrą, w końcu utwory religijne i mszę na 3 głosy żeńskie z organami. Odznaczony został Legią Honorową, kolejno w stopniu kawalera (1890), oficera (1903), komandora (1910), wielkiego oficera (1920) i krzyżem wielkim (1923). Od władcy Hiszpanii otrzymał Order Izabeli Katolickiej (1908), a od księcia Monako Wielką Wstęgę Orderu św. Karola (1913).