KALENDARIUM MAJ

Gustav Mahler (ur. 7 lipca 1860 w Kalište koło Humpolca w Cesarstwie Austriackim, obecnie Czechy, zm. 18 maja 1911 w Wiedniu w Monarchii Austro-Węgierskiej, obecnie Austria) – austriacki kompozytor i dyrygent. Przez większość krytyków uważany za jednego z najwybitniejszych symfoników w historii muzyki. Za życia ceniony był przede wszystkim jako dyrygent (zwłaszcza w repertuarze beethovenowskim i wagnerowskim), a jego własne kompozycje nigdy nie zostały do końca zaakceptowane przez wiedeńskie środowisko muzyczne. Stopniowo jednak jego utwory utorowały sobie drogę do sal koncertowych całego świata. Wzrost zainteresowania twórczością kompozytora przypada na II połowę XX wieku. Trzon jego twórczości stanowią symfonie (łącznie 11) i pieśni.

Isaac Manuel Francisco Albéniz (ur. 29 maja 1860 w Camprodon, zm. 18 maja 1909 w Cambo-les-Bains) – hiszpański kompozytor i pianista. Jedna z najważniejszych postaci w historii muzyki hiszpańskiej. Kompozytor, który w największym stopniu – obok Enrique Granadosa czy w mniejszym stopniu Manuela de Falli – przyczynił się do wykreowania kompozytorskiej i pianistycznej hiszpańskiej szkoły narodowej. Twórczość Albéniza jest obszerna i obejmuje gatunki od miniatur instrumentalnych po opery. Większą część jego spuścizny stanowią jednak utwory fortepianowe. Na początku drogi twórczej kompozytor niewątpliwie wzorował się na tradycji lisztowskiej, co wyraźnie można odczuć w harmonice i wirtuozerii licznych, młodzieńczych utworów. Mniej więcej od 1890, z pewnością również pod wpływem haseł Pedrella, Albéniz starał się zwracać uwagę na inspiracje pochodzące z ludowej sztuki Półwyspu Iberyjskiego. Niezwykle istotne są w końcu wpływy francuskich impresjonistów. Warto jednak zwrócić uwagę, że Albéniz mieszkał przez wiele lat w Paryżu, utrzymywał przyjacielskie kontakty z Claude’em Debussym, Maurice’em Ravelem i innymi kompozytorami francuskimi. W paryskich salonach wymieniano się pomysłami, prezentowano szkice utworów. Stąd Albéniz traktowany jest jako współtwórca francuskiego impresjonizmu. Ukoronowaniem twórczości kompozytora jest bez wątpienia suita fortepianowa Iberia, dzieło odznaczające się wyjątkowym bogactwem środków pianistycznych, w tym efektami imitującymi dźwięk gitary czy kastanietów, z popularnym utworem España. Szczególnie jednak znamienna jest kolorystyka Albéniza, późno-romantyczna nastrojowość, próba oddawania nastrojów poprzez śmiałą, swobodną od centrum tonalnego harmonię. Jako kompozytor muzyki operowej, Albéniz był znacznie bardziej powierzchowny. Poza operą Pepita Jiménez i zarzuelą San Antonio de la Florida olbrzymia część utworów Albéniza pozostaje w zapomnieniu. Powoli jednak na sale koncertowe wracają takie dzieła jak: La vega, Cantos de España (słynne dziś już Asturias) czy Suite Española. Warto zauważyć, że niezwykle popularna w repertuarze gitarowym Asturias (Legenda) z Cantos de España czy Granada ze Suite Española napisane były pierwotnie na fortepian. Albéniz bardzo lubił transkrypcje swoich utworów na gitarę i nieraz nawet pisał, że woli wersje gitarowe od oryginalnych. Podobnie ma się rzecz z orkiestrowymi utworami Albéniza, znana jest przede wszystkim Iberia w orkiestrowym opracowaniu Enrique Fernandeza-Arboza. Kompozytor ma w swoim dorobku jednak udane kompozycje napisane specjalnie na większy zespół instrumentalny, gdzie wyróżnić należy suitę Catalonia z 1899, Rapsodię española op. 70 i koncert fortepianowy op. 78. Nie istnieje żaden kompletny katalog utworów Albéniza. Usystematyzowanie dzieł hiszpańskiego twórcy byłoby jednak bardzo trudne, ponieważ olbrzymia ta spuścizna jest częściowo zaginiona.

Boris Christow (ur. 18 maja 1914 w Płowdiwie, zm. 28 czerwca 1993 w Rzymie) – bułgarski śpiewak operowy, powszechnie uważany za jednego z najwybitniejszych basów XX wieku. Urodził się w Płowdiwie, gdzie jego ojciec był nauczycielem francuskiego w tamtejszym liceum[3]. Rodzina pochodziła z miasta Bitola (obecnie Macedonia). Jego ojciec oraz dziad działali w organizacjach rewolucyjno-wyzwoleńczych na terenach ówczesnego Imperium Osmańskiego. Boris miał brata Mikołaja, późniejszego oficera i członka WRMO (Wewnętrznej Macedońskiej Organizacji Rewolucyjnej). Gdy Boris był dzieckiem rodzina przeniosła się do Sofii i zamieszkała w domu przy ulicy Cara Samuila 43. Od chłopięcych lat wykazywał talent do śpiewu i śpiewał jako chłopiec w chórze Aleksandra Newskiego w Sofii. Śpiewał później także w sofijskim chórze Gusla.  W 1934 roku wysłuchał w Operze Sofijskiej Fiodora Szalapina w roli Godunowa w operze Borys Godunow, co odegrało ważną rolę we wzmacnianiu jego zainteresowanie operą. W tym czasie ukończył liceum, a w 1942 roku Wydział Prawa Uniwersytetu w Sofii i rozpoczął karierę jako sędzia. Nadal śpiewał w wolnym czasie w chórze Gusla, odnosząc ogromny sukces jako solista chóru w 1940 roku. Dzięki państwowej dotacji Christow wyjechał w maju 1942 roku do Włoch, gdzie studiował przez dwa lata włoski repertuar basowy u wybitnego barytona starszej generacji, Riccardo Stracciari. Kilkakrotnie występował z solowymi koncertami w Austrii w 1944 i 1945 roku, po czym wrócił do Włoch w grudniu 1945 roku. Swój operowy debiut miał w partii Colline w Cyganerii w Reggio di Calabria 12 marca 1946 roku. W kolejnych latach pojawił się w niektórych rolach w mediolańskiej operze "La Scala”, weneckiej "La Fenice”, Operze Rzymskiej, Covent Garden w Londynie, teatrach operowych w Neapolu, Barcelonie, Lizbonie, Rio de Janeiro i innych. W 1950 roku został zaproszony do zaśpiewania w Metropolitan opera w Nowym Jorku. Odmówiono mu jednak wjazdu do USA z powodu Aktu Imigracyjnego McCarrana, które zakazało obywatelom bloku Wschodniego wjazdu do kraju. Po osłabieniu ograniczeń wjazdowych Christow miał operowy debiut w USA w 1956 roku w San Francisco Opera. Odmawiał później kolejnych zaproszeń do Metropolitan Opera i nigdy się tam nie pojawił. Po krótkiej nieobecności na scenie z powodu operacji guza mózgu (1964) wznowił swą karierę w 1965 roku choć znacznie wolniejszym tempie. W 1967 roku pozwolono mu wrócić do Bułgarii – po raz pierwszy od 1945 roku – na pogrzeb matki. W latach 70. występował często na scenach koncertowych. Jego kariera koncertowa dobiegła końca podczas koncertu finałowego w Accademia di Bulgaria w Rzymie 22 czerwca 1986 roku. Zmarł w Rzymie w 1993 roku, a jego ciało powróciło do Bułgarii, gdzie odbył się państwowy pogrzeb i pochówek w sofijskiej Katedrze Aleksandra Newskiego.