Gustav Theodore Holst (ur. 21 września 1874 w Cheltenham, zm. 25 maja 1934 w Londynie) – angielski kompozytor muzyki poważnej, dyrygent, puzonista i pedagog. Urodził się w zasymilowanej...
Gustav Theodore Holst (ur. 21 września 1874 w Cheltenham, zm. 25 maja 1934 w Londynie) – angielski kompozytor muzyki poważnej, dyrygent, puzonista i pedagog. Urodził się w zasymilowanej rodzinie o korzeniach szwedzko-niemieckich jako syn uzdolnionych muzycznie rodziców, sam zaś pobierał lekcje fortepianu i pracował jako organista jeszcze przed rozpoczęciem studiów w Royal College of Music (1893–1898), gdzie uczył się kompozycji u Stanforda i gry na puzonie, na którym grał też zawodowo. W college'u zaprzyjaźnił się z Ralphem Vaughanem Williamsem. Zawarte w 1901 małżeństwo z Isabel Harrison zmusiło go do przerwania pracy puzonisty i szukania stałej posady nauczycielskiej. Odbył w tym zakresie pożyteczną, chociaż wyczerpującą praktykę w szkołach dla dziewcząt im. Jamesa Allena (1903–1920), szkole dla dziewcząt im. Świętego Pawła (od 1905), w Morley College (1907–1924), a później na uniwersytecie w Reading i w Royal College of Music. W 1907 urodziła mu się córka Imogen. Niewiele miał wówczas czasu na komponowanie, a jego utwory z tego okresu utrzymane były w stylu na poły wagnerowskim. Jednak pod wpływem Vaughana Williamsa i ich wspólnej pasji zbierania pieśni ludowych rozwinął własną osobowość muzyczną. Ciekawość otworzyła także umysł Holsta na bardziej egzotyczne wpływy: trzy z jego dzieł (suita Beni-Mora, chóralne Hymny z Rigwedy i opera Savitri) to efekt urlopu spędzonego w Afryce Północnej i zainteresowań literaturą sanskrycką. Bliższe pieśniom ludowym są suity na orkiestrę wojskową i suita St. Paul, którą napisał dla orkiestry szkolnej. Potem powstał jego najsłynniejszy cykl, Planety, skomponowany w latach 1913–1916 w wyniku przypadkowej rozmowy o astrologii. Podczas I wojny światowej uczestniczył w wojnie na Bliskim Wschodzie. Po powrocie do kraju wykonanie Planet uczyniło go czołowym kompozytorem angielskim. Od tego momentu musiał łączyć obowiązki kompozytora i nauczyciela. W 1923 poważna choroba trwale nadwyrężyła jego zdrowie, ograniczyła możliwości twórcze i prawdopodobnie skróciła życie. Surowość Koncertu fugowego, Uwertury oraz Symfonii chóralnej tłumaczono skutkami choroby, ale bardziej otwarte opery: The Perfecty Fool (Głupiec doskonały, 1922), At the Boar’s Head (1925), The Wandering Scholar (Wędrowny uczony, 1934) i utwory takie, jak Hammersmith (1931) zaprzeczyły temu. Późniejsze kompozycje, a wśród nich zainspirowany przez Hardy’ego Egdon Heath na orkiestrę i pieśni Humberta Wolfe’a pokazały Holsta od najlepszej strony.
ROCZNICE NARODZIN
Claudio Monteverdi
1567-05-25
Claudio Giovanni Crettinnieo Antonio Monteverdi (ur. 15 maja 1567 w Cremonie, zm. 29 listopada 1643 w Wenecji) – włoski kompozytor, violista (grał na violi da braccio), śpiewak i ksiądz...
Claudio Giovanni Crettinnieo Antonio Monteverdi (ur. 15 maja 1567 w Cremonie, zm. 29 listopada 1643 w Wenecji) – włoski kompozytor, violista (grał na violi da braccio), śpiewak i ksiądz katolicki. Jeden z pierwszych twórców oper. Pierwszą księgę świeckich madrygałów wydał w roku 1587. Od roku 1592 związany z dworem Gonzagów w Mantui, gdzie powstały między innymi jego opery Orfeusz (L'Orfeo, 1607) i Ariadna (L'Arianna, 1608. Do dziś zachował się tylko Lament Ariadny pochodzący z tej opery), kolejne księgi madrygałów oraz Nieszpory najświętszej Maryi Panny (Vespro della Beata Vergine z 1610 roku). Z okresem działalności w Mantui związane jest także jego małżeństwo z Claudią de Cattaneis, z którą miał troje dzieci (jedno z nich zmarło w dzieciństwie). W roku 1607 owdowiał. Narastające po śmierci żony problemy finansowe i zdrowotne przyczyniły się do opuszczenia przez Monteverdiego dworu Gonzagów w Mantui. W roku 1613 przejął obowiązki maestro di cappella weneckiej Bazyliki Św. Marka. W roku 1632 przyjął święcenia kapłańskie. W Wenecji powstały między innymi jego ostatnie księgi madrygałów oraz dialog dramatyczny Combattimento di Tancredi e Clorinda (oparty na Jerozolimie wyzwolonej Tassa). Obfitą twórczość religijną z tego okresu podsumowuje zbiór Selva morale e spirituale. W roku 1640 powrócił do formy opery, tworząc Powrót Ulissesa do ojczyzny (Il ritorno d'Ulisse in patria). W rok później powstało Wesele Eneasza i Lavinii (Le nozze d'Enea con Lavinia, obecnie zaginione), podsumowaniem zaś jego doświadczeń na polu opery okazała się Koronacja Poppei (L'incoronazione di Poppea, 1643). Uważany za jednego z najważniejszych twórców w historii muzyki. Przyczynił się do powstania stylu barokowego w muzyce. Był świadom dokonywanych zmian i wprowadził pojęcie seconda prattica na określenie nowego stylu podporządkowującego muzykę znaczeniu śpiewanego tekstu i poszukującego nowych form ekspresji. Przeciwstawiał przy tym seconda prattica dawnemu prima prattica, stylowi kojarzonemu z takimi postaciami renesansu, jak Josquin des Prés. W swym dorobku ma także dzieła związane ze stylem prima prattica, (przykładem jest Missa In illo tempore z 1610 roku, w której zastosował technikę parodii, wykorzystując motet Gomberta).
Autorstwa Bernardo Strozzi - 1. Tiroler Landesmuseum2. The New York Times, 6 maja 2017, Domena publiczna, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=29433511